Stress: Tashvish, Qo'rquv, Vahima... Nima Qilish Kerak?

Zamonaviy hayotda katta o'zgarishlar, inqiroz va noaniqlik davrida tinchlikni saqlash qiyin. Axborotning ortiqcha oqimi, ko'pincha salbiy va qarama-qarshi ma'lumotlar bilan murakkablikni oshiradi. Bunday vaziyatda miya har kuni OAV, internet va ijtimoiy tarmoqlardan olgan barcha ma'lumotlarni qayta ishlay olmaydi. Natijada odamda asabiylashish, uyqu buzilishi, tashvish, qo'rquv, umidsizlik his-tuyg'ulari paydo bo'ladi, bu esa vahima va umidsizlik holatiga olib keladi.

Bunday holatlarda nima qilish kerak? O'zingizni yaxshi his qilish uchun samarali usullar mavjud. Mana ulardan ba'zilari:

Psixogigiyena​

Axborot oqimidan, ayniqsa salbiy va noto'g'ri ma'lumotlardan hech bo'lmaganda qisman cheklanish kerak. Televizor, kompyuter monitori va gadjetlar oldida o'tkazadigan vaqtni minimal darajaga qisqartiring. Faqat salbiy fikrlaydigan va pessimist kayfiyatdagi odamlar bilan kamroq muloqot qilishga harakat qiling.

Jismoniy faoliyatni oshirish​

Sport bilan shug'ullaning, ko'p yuring. Sizga yoqadigan jismoniy faoliyat turini tanlang va muntazam shug'ullaning. Kuniga kamida 20-30 daqiqa mashq qiling. Aerobik yuklamalarni kompleksga kiritishni unutmang: tez yurish, yugurish, zinapoyadan ko'tarilish kabi mashqlar stressni kamaytirishga yordam beradi.

Yetarli miqdorda suv ichish​

Tana suvsizlanishi miyani ishlashini yomonlashtiradi va tashvishni kuchaytiradi. Suvsizlanish holatidan qochish uchun muntazam ravishda suv iching.

Yetarli uyqu​

Uyquning yetishmasligi miyaning ishlashiga salbiy ta'sir ko'rsatadi: tashvish darajasi oshadi, asabiylashish paydo bo'ladi va kayfiyat pasayadi. Stressga qarshi samarali kurashish uchun yetarli uyqu olish kerak.

Oziqlanish tartibini normallashtirish​

Xilma-xil va foydali mahsulotlarni tanlang. Ratsioningizda xom sabzavot va mevalarni ko'paytiring. Kundalik ravishda yetarli miqdorda oqsil qabul qiling. Shakar va tez hazm bo'ladigan uglevodlar miqdorini kamaytiring. Alkogolni to'liq tark etish tavsiya etiladi.

Muloqot va qo'llab-quvvatlash​

Yaqinlaringizni axloqan qo'llab-quvvatlang va o'zingiz ham qo'llab-quvvatlashni rad etmang. Ko'proq muloqot qiling, his-tuyg'ularingizni boshqalar bilan bo'lishing. Yaxshiroq bo'lganlarga yordam bering. Xayriya bilan shug'ullaning. Bu faqat moddiy yordam bo'lishi shart emas. Ba'zan tinglash, maslahat berish yetarli bo'ladi.

Nafas olish mashqlari​

Nafas olish mashqlari kuchli stress holatida yaxshi yordam beradi. Keksalar va yurak-qon tomir tizimi kasalliklariga chalingan odamlar nafas olish mashqlarini boshlashdan oldin shifokor bilan maslahatlashishlari kerak.

a) Qorin bilan nafas olish. Yotgan yoki o'tirgan holatda qo'lni qorin ustiga qo'yib, sekin nafas oling va chiqarib turing.

b) 4-7-8 hisobiga nafas olish. Burun orqali 4 soniya davomida nafas oling, 7 soniya davomida nafasni ushlab turing va 8 soniya davomida nafas chiqaring.

Kunlik barqarorlik​

Har kuni kundalik oddiy ishlarga vaqt ajrating va ularga rioya qiling. Bu barqarorlikni qo'shadi.

"Bu yer va hozir" holati​

Faqat dolzarb muammolarni hal qilishga harakat qiling. Hozirgi lahzani yashang va hayotingizdagi har qanday ijobiy lahzalarni, hatto eng ahamiyatsizlarini ham e'tiborga oling. Masalan, quyoshli kun, mazali nonushta, yaxshi film.

Stress, garchi paradoksal tuyulsa-da, hayotimizda ijobiy rol o'ynaydi. Muammo hal qilingandan so'ng, biz kuchliroq va bardoshliroq bo'lamiz.

Mutaxassis yordami​

Agar yuqoridagi tavsiyalarga rioya qilgan bo'lsangiz, lekin kerakli natijaga erishilmagan bo'lsa, quyidagi belgilarni e'tiborga oling:

• Uyquning buzilishi;
• Ishtahaning pasayishi;
• Tez-tez bosh og'rig'i;
• Doimiy charchoq va zaiflik hissi;
• Tanadagi mushak tarangligi;
• Tez-tez qo'rquv va/yoki tashvish hissi;
• Tushkun kayfiyat, apatiya.

Agar yuqoridagi belgilar sizni bezovta qilsa, mutaxassisga murojaat qilish kerak. Malakali nevrolog sizga stressning noxush oqibatlaridan xalos bo'lishga yordam beradi va hayotning quvonchini qaytarishga yordam beradi.