Psixologning asosiy xususiyatlari — bu supleviziya, interviziya, shaxsiy terapiya va o'qish. Ular bo'lmasa, psixolog yaxshi va ko'p qirrali mutaxassis bo'la olmaydi.
Supleviziya, interviziya, shaxsiy terapiya va o'qish — psixologlar va psixoterapevtlarning professional rivojlanishining turli shakllari. Ularning har biri o'ziga xos foyda keltiradi va bir-birini o'rnini bosmaydi. Shuning uchun ular bir-birini o'rnini bosmaydi. Supleviziya, shaxsiy terapiya va o'qish majburiydir, interviziya esa ixtiyoriydir.
Supleviziya — bu tajribali hamkasbi bilan individual yoki guruhda ishlash bo'lib, u psixologning professional rivojlanishi va qo'llab-quvvatlanishiga yo'naltirilgan. Bu ish quyidagilarni o'z ichiga oladi:
Shaxsiy terapiya — bu shaxsiy muammolarni hal qilish uchun psixolog bilan individual yoki guruhda ishlashdir. Shaxsiy terapevt psixologga kasbiy ko'nikmalarni rivojlantirish yoki murakkab mijoz bilan ishlashga yordam bermaydi, balki zarurat tug'ilganda uning shaxsiy hayotidagi muammolarni hal qiladi.
O'qish — bu o'qituvchini tinglash, topshiriqlarni bajarish, imtihon topshirish yoki boshqa ko'rsatilgan narsalarni o'z ichiga oladigan ta'lim shaklidir. O'qish asosan didaktik usullar va ba'zan ro'yal o'yinlar bilan to'ldiriladi.
Supleviziya, interviziya, shaxsiy terapiya va o'qish — psixologlar va psixoterapevtlarning professional rivojlanishining turli shakllari. Ularning har biri o'ziga xos foyda keltiradi va bir-birini o'rnini bosmaydi. Shuning uchun ular bir-birini o'rnini bosmaydi. Supleviziya, shaxsiy terapiya va o'qish majburiydir, interviziya esa ixtiyoriydir.
Supleviziya — bu tajribali hamkasbi bilan individual yoki guruhda ishlash bo'lib, u psixologning professional rivojlanishi va qo'llab-quvvatlanishiga yo'naltirilgan. Bu ish quyidagilarni o'z ichiga oladi:
- Supleviyantning professional ko'nikmalarini rivojlantirish;
- Uning ishida duch keladigan qiyinchiliklarni hal qilish;
- Supleviyantning mutaxassis sifatidagi rivojlanish zonasi.
Shaxsiy terapiya — bu shaxsiy muammolarni hal qilish uchun psixolog bilan individual yoki guruhda ishlashdir. Shaxsiy terapevt psixologga kasbiy ko'nikmalarni rivojlantirish yoki murakkab mijoz bilan ishlashga yordam bermaydi, balki zarurat tug'ilganda uning shaxsiy hayotidagi muammolarni hal qiladi.
O'qish — bu o'qituvchini tinglash, topshiriqlarni bajarish, imtihon topshirish yoki boshqa ko'rsatilgan narsalarni o'z ichiga oladigan ta'lim shaklidir. O'qish asosan didaktik usullar va ba'zan ro'yal o'yinlar bilan to'ldiriladi.
Supleviziya, interviziya, shaxsiy terapiya va o'qish: misollar
- Psixolog doimiy ravishda o'z farzandlari uchun xavotirlanadi, moliyaviy, sog'liq, ish va siyosiy muhit haqida o'ylaydi → shaxsiy terapiya.
- Psixolog siyosiy va iqtisodiy vaziyatning o'z amaliyotiga qanday ta'sir qilishi haqida xavotirlanadi → supleviziya yoki interviziya.
- Psixolog mijozlarning ba'zi afzalliklarini noto'g'ri deb biladi va ularni tuzatish kerak deb o'ylaydi → o'qish.
- Muayyan mijoz psixologda yoqimsiz his-tuyg'ularni keltirib chiqaradi → supleviziya yoki interviziya.
- Psixolog o'z oilasidagi munosabatlar bilan bog'liq muammolarga duch kelmoqda → shaxsiy terapiya.
- Psixolog mijozning muammosini qanday hal qilishni bilmaydi → o'qish va supleviziya.
Supleviziya, interviziya, shaxsiy terapiya va o'qish zarurligi
Supleviziya, shaxsiy terapiya va o'qish psixolog uchun zarur bo'lsa-da, interviziya ixtiyoriydir. Supleviziya va interviziyadan foydalanish o'zaro almashtirilmaydi. Supleviziya majburiy bo'lsa, interviziya ixtiyoriy bo'lishi mumkin.Supleviziya uchun zarur bo'lgan soatlar
Supleviziya uchun zarur bo'lgan soatlar professional assotsiatsiyalar, ish joyi yoki o'quv muassasalari tomonidan belgilanadi. Masalan, Assotsiatsiya kognitiv-bihavoral terapevtlari boshlang'ich akreditatsiya uchun 45 soat supleviziyani talab qiladi.Supleviziya qanday o'tkaziladi
Kognitiv-bihavoral yondashuvda supleviziya mijoz sessiyalariga o'xshaydi, lekin kichik farqlar bor. Sessiya rejasida quyidagilar bo'lishi mumkin:- Mavzu
- Mavzuni muhokama qilish
- Uy vazifasi
- Fikr-mulohaza
Suplevizor kim bo'lishi mumkin
Suplevizor bo'lishi uchun psixolog, psixiatr yoki vrach-psixoterapevt bo'lishi kerak, ularda:- Psixologik yoki tibbiy oliy ma'lumot
- Kognitiv-bihavoral psixoterapiya bo'yicha qo'shimcha tayyorgarlik
- Asosiy ish usuli — kognitiv-bihavoral psixoterapiya
- Supleviziya o'tkazish bo'yicha qo'shimcha tayyorgarlik
- Kasbiy tayyorgarlik va tajriba bo'yicha assotsiatsiyalarning talablari
- Yetarli klinik amaliyot tajribasi
Suplevizorni qanday tanlash kerak
Suplevizor bilan ikki tomonlama aloqalar o'rnatmaslik uchun, psixolog suplevizor bilan boshqa biron-bir ishda birga bo'lmasligi kerak. Suplevizor psixologning o'qituvchisi yoki shaxsiy terapevti bo'lmasligi kerak.
Oxirgi tahrirlash: