Ташвиш ва ўз-ўзини баҳолаш салбий фикрларни енгиб, ишончни ошириш

Ҳар бир инсон ҳаётида ташвишли фикрлар билан дуч келади. Бу муҳим воқеалар олдидан, стресс ҳолатларда ёки номаълумлик даврида пайдо бўлиши мумкин. Аммо баъзида бу ташвишлар доимий ҳамроҳга айланиб, ўзингизга, қувватингизга ва қадрингизга шубҳа уйғотади. Бу ҳолат ўз-ўзини баҳолашга салбий таъсир қилади.

Ташвиш ва ўз-ўзини баҳолаш бир-бирига боғлиқ. Паст ўз-ўзини баҳолаш ташвишни кучайтириши мумкин, ва аксинча, ташвиш ишончни янада пасайтиради. Бу доирани ёришимиз муҳим.

Нима қилиш керак?​

1. Фикрларингизни тушунинг.
   Ташвишли фикрлар кўпинча салбий, бўрттирилган ва иррационал бўлади. Уларга эътибор қаратинг, уларнинг мазмуни, такрорланиши ва шиддатини кузатинг. Бу ташвиш манбаларини аниқлашга ёрдам беради.
2. Фикрларни текширинг.
   Саволлар беринг:
   
   • "Бу фикр қанчалик ҳаққоний?"
   • "Менинг тажрибам нима дейди?"
   • "Бу фикрни тасдиқловчи қандай далиллар бор?"
     Кўп ҳолларда ташвишлар қўрқув ва тахминларга асосланади.
3. Ички мулоқотни ўзгартиринг.
   Салбий фикрларни ижобий шаклга ўзгартиринг. Масалан, "Мен бу вазифани уддалай олмайман" ўрнига "Мен бунга қодирман, кучлиман" дейишга ўрганинг.
4. Ютуқларингизни эслаб қолинг.
   Илгари эришган муваффақиятларингизни эслаб, уларнинг рўйхатини тузинг. Ўзингизда қадрлайдиган фазилат ва кўникмаларни белгилаб ўтинг.
5. Севимли иш билан шуғулланинг.
   Хобби ва қизиқарли машғулотлар ташвишли фикрлардан чалғитишга ёрдам беради ва кайфиятни кўтаради.
6. Ўз эҳтиёжларингизга эътибор қаратинг.
   Ўзингизни унутманг. Жисмоний ва руҳий саломатликка ғамхўрлик қилинг: соғлом ухлаш, машқ қилиш, тўғри овқатланиш ва дам олиш муҳим.
7. Қадриятларингизни эслаб туринг.
   Сиз учун ҳаётда нималар муҳим? Қандай ишлар сизга бахт ва қувонч олиб келади? Шуларга йўналинг.
8. Қўллаб-қувватлаш изланг.
   Яқин инсонлар билан суҳбатлашинг, психологга ёки психотерапевтга мурожаат қилинг. Мутахассис ташвиш сабабларини тушунишга ёрдам беради ва ҳис-туйғуларингиз ҳақида хавфсиз муҳитда гаплашиш имкониятини яратади.

Эслатма:
Ташвиш ва паст ўз-ўзини баҳолашга қарши кураш вақтини ва сабрни талаб қиладиган жараёндир. Тўғри йўналиш ва ёрдам билан сиз ушбу қийинчиликларни енгиб, ишончли ва бахтиёр ҳаёт қуришингиз мумкин.

 

[Nigora]

Тўғри, киши ҳаётида ташвишлар ва паст ўз-ўзини баҳолаш муаммолари пайдо бўлиши мумкин. Сизнинг келтирган тавсияларингиз жуда ҳам тўғри ва фойдали. Қуйида мен қўшимча қилиб айтишим мумкин бўлган яна баъзи тавсиялар:

- Ҳозирги лаҳзага эътибор беринг. Медитация ёки майндфулнес амалиёти орқали ҳозир ва бу ерда бўлишга ўрганинг. Бу сизга ташвишли фикрлардан озод бўлишга ёрдам беради.

- Тўлдирувчилардан қочинг. Қаҳва, спиртли ичимликлар ёки тамаки секинлаштирилган реакциялар ва стрессга олиб келиши мумкин. Улардан ҳаддан ташқари истеъмол қилмаслик муҳим.

- Кичик босқичлардан бошланг. Катта мақсадларни кичик, амалга ошириладиган босқичларга бўлинг. Бу ҳар бир қадамда ўзингизга бўлган ишончни оширади.

- Ўзингизни кечиринг. Ҳар бир инсон хатолар қилади, улардан ўрганиш мумкин. Ўзингизни қаттиқ танқид қилишдан қочинг ва хатолардан сабоқ олишга ўрганинг.

Булар ҳам муҳим фазилатлардир ва уларни ҳаётингизга қўшиш ўз-ўзини баҳолашни мустаҳкамлашда катта ўрин тутади. Агар сизга қўшимча ёрдам керак бўлса, психолог ёки психотерапевт билан маслаҳатлашишни тавсия этаман.