Диффуз ташвиш — бу шахсий бузилишларнинг доимий ҳамроҳи. У диффуз, яъни ситуативий бўлмаган (аниқ бир воқеалардан келиб чиқадиган ташвиш эмас), балки ёпишқоқ ва ўзгарувчан. У қисқа муддатгина чекинади, лекин кўпинча одамлар бу ҳолатдан қочиш учун спиртли ичимликлар, овқат, жинсий алоқалар, спорт билан шуғулланиш ёки ижтимоий тармоқларни чексиз кўриб чиқишади.
Бу ташвишни медитация, аффирмация ва 10 соатлик уйқу билан йўқ қилиб бўлмайди. Бу жуда чарчатадиган ҳолат.
Лекин бу фақат симптом. Унинг ортида эса англанмаган ҳис-туйғулар ва тасаввурлар билан тўлган бир бутун қуту яширинган.
Ситуативий ташвиш.
Аннанинг ёши 32да, у сўнгги 3 йили декрет таътилида ўтказган ва энди ишга қайтиш вақти келди. Анна хавотирланмоқда, кафтлари терлаб, овози титраяпти, лекин у бу ҳолат вақтинчалик эканини тушунади. У буни уддалайди, чунки сўнгги 3 йил давомида у илгари ҳеч қачон дуч келмаган нарсалар билан муваффақиятли курашган эди. Ахир у янги қоидаларни ўрганишни, мижозлар билан танишишни, яна иш жараёнига кириб, Google жадвалларини ишлатишни билиб ололмайдими? Бундай ўйлаб, юраги бир оз хотиржам бўлади. Офисдаги кофе аппарати олдида эски ҳамкасблари билан учрашади, самимий суҳбат, табассумлар — янги воқеаларни гапириб беради...
Диффуз ташвиш.
Марина ҳам Анна каби 3 йил олдин она бўлган ва ҳозир ишга қайтмоқда. Лекин унинг ташвиши ҳамкасблари билан кофе ичгандан кейин ҳам, эски жадвалларни кўриб чиққандан кейин ҳам йўқолмайди:"Одамлар менинг ҳеч нарсага ярамас ходим эканлигим ҳақида гаплашмоқда",
"Ортиб кетган килограммларим жуда сезилиб турибди, мен даҳшатли кўринамман",
"Болам болалар боғчасида ўзини ташлаб кетилгандек ҳис қилмоқда ва йиғламоқда",
"Эрим тайёр овқат учун мендан хафа бўлади".
Ташвиш чиқиш йўлини қидирмоқда ва чакка томонларида болға билан ураётгандек ҳис қилмоқда. Бугун, эртага ва доимо.
Балким, декрет таътилида Марина "озодлик" ҳақида орзу қилгандир. Оналик — бу унинг иши эмас эди, бурин оқиши, касал болалар, шифокорлар ва доимий қоидаларсиз ҳаёт унга мос келмади. Лекин узоқ кутилган озодликда ҳам ташвиш ҳамма жойда уни қамраб олади ва ҳар жойда унинг орқасидан қолмайди: офисда, уйга қайтаяпганда, ётишдан олдин. Бир ташвиш сабаб бўлади, кейин бошқаси ва бу чексиз доирада давом этади.
Ташвиш — замонимиз муаммосими?
Ташвиш феномени узоқ вақт давомида психологларни ташвишга солиб келган. Сигмунд Фрейд 1926 йили ўзининг "Тормозланиш, симптом ва ташвиш" асарини ёзган ва унинг назариясини Лаканнинг 60-йилларда олиб борган дарсларида давом эттирган. Фрейднинг фикрлари ҳақида кўпроқ шу ерда ёзаман.
Демак, шундай бўлса-да, биз "ғайритабиий" эмаслигимизни, қийин руҳий тузилишка эга эмаслигимизни тушунишимиз керак. Ташвиш фақат қайта такрорланади ва бу аввалги травматик ҳолатнинг аффектив белгиси ҳисобланади. Фобия эса ташвишни муваффақиятли боғлаш (ёки йўқ қилиш) уринишидир.
Ташвишнинг фойдаси.
Ташвиш кўпинча бизга фақат ҳаётга халақит берадиган нарса сифатида кўринади.
Лекин ташвиш ўзгаришлар зарур бўлганда муҳим элемент ҳисобланади. У янги ечимларни қидиришга ёрдам берадиган жараёнларни бошлайди.
✔ Янги муносабатларни хоҳлайсизми?
✔ Янги ишга ўтишни, кўпроқ пул топишни хоҳлайсизми?
✔ Соғлигингизни яхшилашни, чекишни ташлашни хоҳлайсизми?
Ташвиш йўлга тушади. Бу жараёнга имконият беринг, ўзингизни шубҳалардан, хафагарчиликлардан, ўз-ўзингизга бўлган норозиликдан қутқаринг.
Ташвиш — бу ҳиссий та’sирларнинг қироличаси ва барча бошқа та’sирлар унинг атрофида айланиб юради. Охир-оқибат, ташвишнинг манбаи йўқотишлар ва эришишлардан келиб чиқадиган қўрқувдир. Биз бу кучларни енгиб бўлмайди, лекин биз ўз қўрқувларимизни тушуниб, босимни камайтирамиз ва кўпроқ вақт давомида яхши ва хотиржам бўлишимиз мумкин.
Бу ташвишни медитация, аффирмация ва 10 соатлик уйқу билан йўқ қилиб бўлмайди. Бу жуда чарчатадиган ҳолат.
Лекин бу фақат симптом. Унинг ортида эса англанмаган ҳис-туйғулар ва тасаввурлар билан тўлган бир бутун қуту яширинган.
Ситуативий ташвиш.
Аннанинг ёши 32да, у сўнгги 3 йили декрет таътилида ўтказган ва энди ишга қайтиш вақти келди. Анна хавотирланмоқда, кафтлари терлаб, овози титраяпти, лекин у бу ҳолат вақтинчалик эканини тушунади. У буни уддалайди, чунки сўнгги 3 йил давомида у илгари ҳеч қачон дуч келмаган нарсалар билан муваффақиятли курашган эди. Ахир у янги қоидаларни ўрганишни, мижозлар билан танишишни, яна иш жараёнига кириб, Google жадвалларини ишлатишни билиб ололмайдими? Бундай ўйлаб, юраги бир оз хотиржам бўлади. Офисдаги кофе аппарати олдида эски ҳамкасблари билан учрашади, самимий суҳбат, табассумлар — янги воқеаларни гапириб беради...
Диффуз ташвиш.
Марина ҳам Анна каби 3 йил олдин она бўлган ва ҳозир ишга қайтмоқда. Лекин унинг ташвиши ҳамкасблари билан кофе ичгандан кейин ҳам, эски жадвалларни кўриб чиққандан кейин ҳам йўқолмайди:"Одамлар менинг ҳеч нарсага ярамас ходим эканлигим ҳақида гаплашмоқда",
"Ортиб кетган килограммларим жуда сезилиб турибди, мен даҳшатли кўринамман",
"Болам болалар боғчасида ўзини ташлаб кетилгандек ҳис қилмоқда ва йиғламоқда",
"Эрим тайёр овқат учун мендан хафа бўлади".
Ташвиш чиқиш йўлини қидирмоқда ва чакка томонларида болға билан ураётгандек ҳис қилмоқда. Бугун, эртага ва доимо.
Балким, декрет таътилида Марина "озодлик" ҳақида орзу қилгандир. Оналик — бу унинг иши эмас эди, бурин оқиши, касал болалар, шифокорлар ва доимий қоидаларсиз ҳаёт унга мос келмади. Лекин узоқ кутилган озодликда ҳам ташвиш ҳамма жойда уни қамраб олади ва ҳар жойда унинг орқасидан қолмайди: офисда, уйга қайтаяпганда, ётишдан олдин. Бир ташвиш сабаб бўлади, кейин бошқаси ва бу чексиз доирада давом этади.
Ташвиш — замонимиз муаммосими?
Ташвиш феномени узоқ вақт давомида психологларни ташвишга солиб келган. Сигмунд Фрейд 1926 йили ўзининг "Тормозланиш, симптом ва ташвиш" асарини ёзган ва унинг назариясини Лаканнинг 60-йилларда олиб борган дарсларида давом эттирган. Фрейднинг фикрлари ҳақида кўпроқ шу ерда ёзаман.
Демак, шундай бўлса-да, биз "ғайритабиий" эмаслигимизни, қийин руҳий тузилишка эга эмаслигимизни тушунишимиз керак. Ташвиш фақат қайта такрорланади ва бу аввалги травматик ҳолатнинг аффектив белгиси ҳисобланади. Фобия эса ташвишни муваффақиятли боғлаш (ёки йўқ қилиш) уринишидир.
Ташвишнинг фойдаси.
Ташвиш кўпинча бизга фақат ҳаётга халақит берадиган нарса сифатида кўринади.
Лекин ташвиш ўзгаришлар зарур бўлганда муҳим элемент ҳисобланади. У янги ечимларни қидиришга ёрдам берадиган жараёнларни бошлайди.
✔ Янги муносабатларни хоҳлайсизми?
✔ Янги ишга ўтишни, кўпроқ пул топишни хоҳлайсизми?
✔ Соғлигингизни яхшилашни, чекишни ташлашни хоҳлайсизми?
Ташвиш йўлга тушади. Бу жараёнга имконият беринг, ўзингизни шубҳалардан, хафагарчиликлардан, ўз-ўзингизга бўлган норозиликдан қутқаринг.
Ташвиш — бу ҳиссий та’sирларнинг қироличаси ва барча бошқа та’sирлар унинг атрофида айланиб юради. Охир-оқибат, ташвишнинг манбаи йўқотишлар ва эришишлардан келиб чиқадиган қўрқувдир. Биз бу кучларни енгиб бўлмайди, лекин биз ўз қўрқувларимизни тушуниб, босимни камайтирамиз ва кўпроқ вақт давомида яхши ва хотиржам бўлишимиз мумкин.