Ташвишли бузилишлар

Ҳаётимизда турли вазиятларда ҳар биримиз ташвишни ҳис қиламиз. Масалан, талабалар имтиҳонлар олдидан, ёки одамлар омма олдида чиқиш қилишда ташвишлана бошлашади. Аммо, бу ҳис-туйғу доимий бўлиб қолганда, у мураккаб руҳий ҳолатларга айланиб кетиши мумкин.

Ташвишли бузилишлар турли шаклларда намоён бўлади, уларнинг ҳар бири ўзига хос аломатлар ва қийинчиликларни келтириб чиқаради. Бу ерда энг кўп учрайдиган ташвишли бузилиш турлари билан танишасиз:

1. Генерализланган ташвишли бузилиш
   Бу бузилиш турида инсон доимий равишда катта даражада ташвишланади. Бу ташвиш одатда бирор аниқ вазият билан боғлиқ бўлмайди ва ҳаётнинг турли жиҳатларини қамраб олади.
2. Обсессив-компульсив бузилиш (ОКР)
   ОКР — бу навбатма-навбат содир бўладиган фикрлар ва ҳаракатлар билан ифодаланган ҳолат. Инсон у ёки бу ритуални бажариш орқали ташвишдан қутулишга ҳаракат қилади.
3. Аниқ фобиялар
   Фобиялар муайян нарсаларга нисбатан қўрқувдир. Масалан, акрофобия (баландликдан қўрқиш), нозофобия (касалликдан қўрқиш), ёки агорафобия (очиқ жойлардаги қўрқув).
4. Паник бузилиш
   Бу ҳолатда инсон паника хуружларидан қўрқади ва ҳар қандай вазиятда яна бир хуруж содир бўлиши мумкинлигини ўйлаб, доимий равишда ташвишда бўлади.
5. Ижтимоий ташвиш
   Инсонлар билан мулоқот қилишдан қўрқиш ёки ижтимоий вазиятларда ўзини хотиржам ҳис қилмаслик бу ҳолат билан боғлиқ.
6. Посттравматик стресс бузилиши (ПТСР)
   Бу ҳолат инсоннинг ўтмишдаги оғир жараёнлар ёки шок ҳолатларидан кейин пайдо бўлади.
7. Айрилиқдан ташвишланиш
   Бу турдаги ташвиш болаларда кўп учраса-да, катталарда ҳам кузатилиши мумкин. Одам яқинларидан узоқ бўлишдан ташвишланади.

Ташвишли бузилишлар билан курашиш

Агар сизда юқоридаги бузилишлардан бири бўлса, психологик ёрдам излаш муҳимдир. Мутахассис билан ишлаш ташвишнинг сабабларини тушунишга ва ундан қутулишга ёрдам беради.