Одамлар кўпинча бошқаларнинг совуқ муносабатидан ранжишади. Бироқ бу ҳолатда катта аҳамиятга эга бўлган бир қоида четга чиқарилади: катталар орасидаги барча муносабатлар ўзаро бўлади. Ҳа, агар гап ҳақиқий одамлар ва уларнинг реал ҳаётий намоёнлари ҳақида бўлса, ёрлиқлар ва биз яратган фантазиялар эмас.
"Нолга кўпайтириш"
Масалан, бир одам бошқани "нолга кўпайтириб" қўяди ва буни ҳатто пайқамайди. "Нолга кўпайтириш" дегани бошқаларнинг эҳтиёжларига эътибор бермаслик, унинг сўраётган ва гапираётган нарсаларини қадрламаслик, унинг ҳис-туйғуларига беэътибор бўлиш ва ўз манфаатларингни олдинга суришдир. Ҳа, ҳақорат қилиш, таҳқирлаш, орқадан гапириш ҳам шундай муносабатнинг кўринишидир.
Совуқ муносабатни пайқаш
Шу билан бирга, одамлар ўзларига нисбатан бундай "совуқ" муносабатни пайқашади, бошқалар улар учун ҳеч нарса қилишни истамаслигини, ваъда берган ишларини бажармай қўйишганини ва "тасодифан" пайдо бўлган агрессияни ҳис қилишади. Одамлар интуитив равишда ўзларига нисбатан муносабатни ҳис қилишади ва шу муносабатга реакция билдиришади, сўзларга эмас. Умуман олганда, биз вербал маълумотларнинг атиги 10-20% қисмини қабул қиламиз, қолгани интонация, поза, ҳаракатлар, мимика ва бошқалар орқали етиб келади.
Пассив агрессия
Агар сиз "нолга кўпайтирилган" бўлсангиз, шерик ва муносабатлар учун ҳаракат қилишни истамай қоласиз. Аксинча, ғазаб ва араз йиғилади ва жавобан бирор оғриқли иш қилиш истаги пайдо бўлади. Агар очиқ агрессияни ифодалаш имкони бўлмаса, пассив агрессиядан фойдаланилади – игнор қилиш, ваъдаларни бузиш, қайсарлик, кўзларни ойнатиш, бошқалар билан солиштириш, сатира ва сарказмли изоҳлар орқали. Қисқаси, "совуқлик" кўринади.
Аёл ва эркак ўртасидаги қадрсизланиш
Кўпинча жуфтликларда аёл эркакни қадрсизлантиради, ўзи ҳамма ишни қилади ва уни ҳар сафар "қуввасиз" деб ҳақорат қилади. Ёки "ҳа, албатта, сен қилолмайсан", "сендан бошқасига керакмас" каби гаплар орқали унинг қадрини туширади. Эркак эса комплиментлар қилишни, ёрдам беришни истамай қўяди, чунки у олдиндан қадрсиз деб ҳисобланади ва унда араз ва ғазаб тўпланади.
Тескари ҳолат
Ёки тескари ҳолат, эркак аёлни таҳқирлайди ва уни "баҳо бермайди". Бундай одамнинг ёнида ривожланиш истаги йўқолади, кейин эса ўзидан ҳам умидини узади ва унга нисбатан агрессия пайдо бўлади.
Муносабатларни сақлаб қолиш мумкин
Агар сизга нисбатан "совуқ", негатив муносабатни пайқаган бўлсангиз, бошқани қаерда қадрсизлантирганингизни топинг. Ҳаммасини очиқ гаплашинг, ранжишларни муҳокама қилинг, азият етказганингиз учун узр сўранг, кутганларингизни ва келишувларингизни янгилаб олсингиз. Балки ҳамон муносабатларни сақлаб қолиш мумкин.
"Нолга кўпайтириш"
Масалан, бир одам бошқани "нолга кўпайтириб" қўяди ва буни ҳатто пайқамайди. "Нолга кўпайтириш" дегани бошқаларнинг эҳтиёжларига эътибор бермаслик, унинг сўраётган ва гапираётган нарсаларини қадрламаслик, унинг ҳис-туйғуларига беэътибор бўлиш ва ўз манфаатларингни олдинга суришдир. Ҳа, ҳақорат қилиш, таҳқирлаш, орқадан гапириш ҳам шундай муносабатнинг кўринишидир.
Совуқ муносабатни пайқаш
Шу билан бирга, одамлар ўзларига нисбатан бундай "совуқ" муносабатни пайқашади, бошқалар улар учун ҳеч нарса қилишни истамаслигини, ваъда берган ишларини бажармай қўйишганини ва "тасодифан" пайдо бўлган агрессияни ҳис қилишади. Одамлар интуитив равишда ўзларига нисбатан муносабатни ҳис қилишади ва шу муносабатга реакция билдиришади, сўзларга эмас. Умуман олганда, биз вербал маълумотларнинг атиги 10-20% қисмини қабул қиламиз, қолгани интонация, поза, ҳаракатлар, мимика ва бошқалар орқали етиб келади.
Пассив агрессия
Агар сиз "нолга кўпайтирилган" бўлсангиз, шерик ва муносабатлар учун ҳаракат қилишни истамай қоласиз. Аксинча, ғазаб ва араз йиғилади ва жавобан бирор оғриқли иш қилиш истаги пайдо бўлади. Агар очиқ агрессияни ифодалаш имкони бўлмаса, пассив агрессиядан фойдаланилади – игнор қилиш, ваъдаларни бузиш, қайсарлик, кўзларни ойнатиш, бошқалар билан солиштириш, сатира ва сарказмли изоҳлар орқали. Қисқаси, "совуқлик" кўринади.
Аёл ва эркак ўртасидаги қадрсизланиш
Кўпинча жуфтликларда аёл эркакни қадрсизлантиради, ўзи ҳамма ишни қилади ва уни ҳар сафар "қуввасиз" деб ҳақорат қилади. Ёки "ҳа, албатта, сен қилолмайсан", "сендан бошқасига керакмас" каби гаплар орқали унинг қадрини туширади. Эркак эса комплиментлар қилишни, ёрдам беришни истамай қўяди, чунки у олдиндан қадрсиз деб ҳисобланади ва унда араз ва ғазаб тўпланади.
Тескари ҳолат
Ёки тескари ҳолат, эркак аёлни таҳқирлайди ва уни "баҳо бермайди". Бундай одамнинг ёнида ривожланиш истаги йўқолади, кейин эса ўзидан ҳам умидини узади ва унга нисбатан агрессия пайдо бўлади.
Муносабатларни сақлаб қолиш мумкин
Агар сизга нисбатан "совуқ", негатив муносабатни пайқаган бўлсангиз, бошқани қаерда қадрсизлантирганингизни топинг. Ҳаммасини очиқ гаплашинг, ранжишларни муҳокама қилинг, азият етказганингиз учун узр сўранг, кутганларингизни ва келишувларингизни янгилаб олсингиз. Балки ҳамон муносабатларни сақлаб қолиш мумкин.