Тугругдан кейинги депрессия — бу аёлнинг она ролини ўзлаштириши ва унинг организмдаги гормонал ўзгаришлар туфайли келиб чиқадиган аффектив бузилишдир.
Депрессив ҳолатнинг умумий белгиларини қуйидагича келтириш мумкин:
Субъектив ҳолда послерод депрессиясида аёллар ўзларини кераксиз ҳис қилишлари мумкин; ўзларини яхши она деб ҳисобламасликлари; боласига нисбатан муҳаббат ёки боғланиш ҳиссини билмасликлари. Улар яқинлари билан мулоқотдан четлашишлари, ўзларига тортишлари мумкин. Агар депрессия оғир ўтса, аёллар ўзларига ва/ёки боласига зарар етказиш фикрларига дуч келиши мумкин.
Нима учун тугрукдан кейинги депрессия келиб чиқади? Нималар уни рағбатлантириши мумкин?
Депрессив ҳолатнинг умумий белгиларини қуйидагича келтириш мумкин:
- тушкун кайфият;
- сабабсиз тез-тез кайфият ўзгариши;
- тез-тез йиғлаш;
- аччиқланиш;
- ҳар қандай фаолиятга бўлган мотивациянинг пасайиши;
- уйқунинг бузилиши (бессонница ёки, аксинча, жуда кучли уйқучанлик);
- ошқозоннинг кўпайиши ёки, аксинча, тўлиқ йўқолиши.
Субъектив ҳолда послерод депрессиясида аёллар ўзларини кераксиз ҳис қилишлари мумкин; ўзларини яхши она деб ҳисобламасликлари; боласига нисбатан муҳаббат ёки боғланиш ҳиссини билмасликлари. Улар яқинлари билан мулоқотдан четлашишлари, ўзларига тортишлари мумкин. Агар депрессия оғир ўтса, аёллар ўзларига ва/ёки боласига зарар етказиш фикрларига дуч келиши мумкин.
Нима учун тугрукдан кейинги депрессия келиб чиқади? Нималар уни рағбатлантириши мумкин?
- Меросийлик — бу ерда асаб тизимининг хусусиятлари, организмнинг жисмоний ва психологик стрессга жавоб бериш қобилияти, организмнинг мослашувчанлик имкониятлари назарда тутилади.
- Гормонлар — ҳомиладорлик, туғиш ва послерод даври гормонал ўзгаришлар билан кечади. Гормонал ўзгаришлар бутун марказий асаб тизими фаолиятига таъсир қилиб, эмоционал беқарорлик, паст кайфият, мотивация ва ишчанликнинг йўқлигига сабаб бўлади.
- Ижтимоий вазиятнинг ўзгариши — бола туғилиши ҳаёт тарзида катта ўзгаришларни талаб қилади, болага ғамхўрлик қилиш кўп куч ва вақт талаб этади. Аёл ҳаётида қизиқарли воқеалар, мулоқот етишмаслигини ҳис қилиши мумкин.
- Реалликка тўғри келмайдиган кутувлар — аёл туғишдан олдин ўзи қандай она бўлишни тасаввур қилиши мумкин. Аммо бу фантазиялар аксарият ҳолларда реалликка тўғри келмайди ва аёл она ролини қабул қилаётганда ўз кутувларига мос келмаганидан хафсаланади.
- Янги маиший вазифалар — бола туғилганда янги маиший вазифалар пайдо бўлади: болага ғамхўрлик қилиш, овқатлантириш, шифокорлар олдига бориш ва ҳоказо. Бу барча ишлар аёлнинг вақти ва кучини олади, унинг ўз ресурсларини тиклашга вақти йўқ.
- Эр-хотин муносабатларининг ўзгариши — оилада янги аъзо пайдо бўлиши, унга кўп эътибор кераклиги эр-хотин муносабатларига кучли таъсир қилади. Эр-хотин ўртасида тушунмовчиликлар, тез-тез жанжаллар ва муносабатларда совуқлик пайдо бўлиши мумкин, бу эса аёллар учун янада кўпроқ ташвиш келтириб чиқаради ва депрессия ривожланиш хавфини оширади.