Улим қўрқуви

Ўлим қўрқуви кўпинча хавотирланиш даражаси юқори бўлган одамларда кўпроқ учрайди. Хавотир ва ўзинг ёки яқинларинг ўлими қўрқуви кўпинча бир-бирига яқин туради.

Ўлим қўрқуви ва у ҳақидаги доимий фикрлар, шунга мослашиш имкониятидан юқори бўлган травматик вазият билан боғлиқ бўлиши мумкин. Инсон бундай вазиятда ўзига ёрдам бера олмасликни ҳис қилган бўлади.

Улим қўрқуви

Ҳозирги кунда бизда турли хил воқеалар туфайли хавотирли ҳолатларнинг кучайиши кузатилмоқда. Бир томондан, инсон ҳаётини олиб кетувчи воқеаларнинг ортиши сабаб бўлса, иккинчи томондан — агрессив ахборот оқими таъсирида.

Тўсатдан одамлар ўзларининг умрлари чекланганлигини англай бошладилар. Бу ҳали ҳам етарли эмас, буларнинг ёмон томони шундаки, вақт-вақтсиз ўлиш мумкинлиги ҳақида англаш. Бу Булгаковнинг «Мастер ва Маргарита» асарида айтилганидек, тўсатдан улиш хавфи бор.

Ҳамма бу ҳақида биларди ва бундан қочарди, лекин бу ҳақиқатни энди доимий равишда олдимизга олиб келишмоқда.

1. Шундай қилиб, юқори хавотир ва ўлим қўрқувини камайтириш учун биринчи қилинадиган иш — янгиликлардан узилиш. Агар бу сизнинг жиддий қарорларингизга таъсир қилмаса ва бу ахборот оқимига дош беролмаётганингизни ҳис қилсангиз, ўзингизни ҳимоя қилиш керак.
2. Баъзилар динга ишониб, ўлимдан кейинги ҳаётга ишониш орқали хотиржамлик топадилар. Агар бу сизга ёрдам берса, ажойиб.

Кимдир ўзига тинчлик топишга уриниб, баъзи вақтларда топади, лекин кейин яна қўрқувга тушади. Илмий жиҳатдан аниқ бир назария топилмагунча бу ҳолат йиллар давомида давом этиши мумкин.

1. Бу ерда тушуниб олиш муҳимки, бундай жавобни сиз топа олмайсиз. Энди бу ўйлардан тўхтаб, ҳақиқий ҳаёт билан шуғулланиш вақти келди.

Ёки ушбу мавзуда илмий изланишлар қилишга киришингиз мумкин. Агар инсоният ҳали жавоб топмаган бўлса, демак, унга жавоб йўқ эмас, лекин бу имконият кам. Балки бутун умрингизни топиб бўлмас саволлар йўлига сарфлайсизми?

Баъзида депрессияга олиб келувчи фикрлар билан юзлашиш мумкин, яъни "ҳамма нарса ўлим билан тугайди, шундай экан, ҳаётнинг маъноси йўқ."

Сиз фильм томоша қиляпсиз, у якунланади. Сиз музқаймоқ еяпсиз, у тугайди. Бу дегани, фильмни томоша қилмаслик ва музқаймоқ сотиб олмаслик керак дегани эмас. Ҳатто қисқа муддатли лаззат ҳам уни ҳис қилишга арзийди. Бу ҳақиқий ҳаётда яшашни англатади.

Агар сиз ўлимдан қўрқсангиз, демак, ҳаёт сизга қадрли ва ҳаётингизни қадрлайсиз. Балки сиз ҳаётдаги йўқотишларни қабул қилиш қийин, бу осон эмас.

Биз ўз қудратимизни адаштирдик. Биз йил фаслларини ўзгартира олмаймиз, кун ва тунни тўхтата олмаймиз, қаришни тўхтата олмаймиз. Биз ҳатто туғилиш санамиз ва генларимизни танламадик. Лекин бир пайтлар ўзимизни ҳамма нарсани қила оладиган деб ҳисобладик.

1. Қудратингиз ва чекланганликни тан олиш муҳимдир. Ҳар иккала жиҳатни қабул қилиш керак.

Ўлим ҳақидаги фикрларни тўхтатишнинг 2 йўли:

• Фикрларингизни кузатинг ва «СТОП» деб айтинг. Диффуз фикрларнинг ўрнига сиз учун муҳим бўлган бошқа ишларни қилинг.
• Ўлимдан қўрқиш нормал эканлигини ўзингизга айтинг. Бу тирик мавжудотлар учун табиий қўрқувдир. Ўзингизга миннатдорчилик билдиринг ва ҳаётингиздаги муҳим ишлар билан шуғулланинг.

Нима учун ҳаётингизда ўлим ҳақида доимий фикрлар бор? Ўлим нима сабабдан сизни бундай қўрқитган?

Терапияга мурожаат қилинг ва бу доимий ўлим ҳақидаги фикрлар нима сабабдан бўлаётганини аниқланг.

Ўлим фақат ҳаётнинг кичик бир қисми, фақат бир лаҳза. Ундан олдинги йўл ва ундан кейин қолган нарса анча муҳимдир.