"Мен ғазабланган пайтимда жуда кўп ёмон сўзларни айтил кетаман, қичқираман ва ўзимни тўхтата олмайман, бошқалардаги кўп нарсалар мени ғазаблантиради, ўзимдан чарчадим..."
Ғазаб ҳар бир инсон ҳаётида мавжуд бўлган ҳиссийотдир, лекин бу ҳиссийотни қандай бошқариш, қандай қилиб уни тўғри йўналишга буриш ва ундан фойда олиш мумкинлигини ҳар ким ҳам билмайди...
Агрессия сўзини эшитганимизда, одатда ёмон тажрибаларни ёки ўтмишда бошимиздан кечирган нохуш воқеаларни эслаймиз, бу кўпинча салбий тажрибаларга асосланган манзаралардир.
"Ғазабланиш керак эмас," - деди бир мижозим, - "Мен синглим билан бирга стол остига яширинганимизни эслайман, чунки отамиз онамизга қичқирганда, онамиз доим йиғлар эди."
— Ўзингиз ҳам ғазабланасизми? — деб сўрайман ундан.
— Йўқ, мен ғазабланмайман, — дейди у, — мен можаролардан қочаман, фикримни ҳимоя қила олмайман, чунки ғазаблансам, кимгадир қаттиққўллик қилиб қўяман деб қўрқаман."
Бу — ғазабни ичга ютувчи инсон мисоли, унда қиз ғазабланишдан қўрқади, чунки болаликда отасининг онасига бақирганини кўрган ва бу унинг учун оғриқли тажриба бўлган.
Лекин бу муаммонинг яна бир томони ҳам бор: ғазабини бошқара олмайдиган киши, ўзини тўхтата олмайди ва бу ҳолатда яқинларига зарар етказади. Мана шундай одам ичида нима содир бўлади:
“Мен хотинимнинг қўрқиб қараган кўзларини кўрганимда ўзимни тўхтатиб қўйишимни тушундим, ҳамма жойни ағдариб ташлаяпман, қичқиряпман ва тўхтай олмаяпман. Ҳафа қилган сўзларимни эслаш ҳам уят, худди туман ичидагидай, ўзимдан чарчадим, баъзан ўзимдан қўрқаман. Нима қилишим керак?"
Агрессияни назорат қила олмаслик кўплаб муносабатларга зарар етказади ва инсон ўзини тўхтата олмай қолади. Нима қилиш керак?
Агар ғазабни бошқаришда ўзингизга ёрдам бера олмасангиз, мутахассисга мурожаат қилинг. Вақтида ўтказилган терапия ёрдамида ғазабни бошқариш қобилиятингизни яхшилаш ва яқинларингиз билан соғлом муносабатларни сақлаб қолиш мумкин бўлади.
Ғазаб ҳар бир инсон ҳаётида мавжуд бўлган ҳиссийотдир, лекин бу ҳиссийотни қандай бошқариш, қандай қилиб уни тўғри йўналишга буриш ва ундан фойда олиш мумкинлигини ҳар ким ҳам билмайди...
Агрессия сўзини эшитганимизда, одатда ёмон тажрибаларни ёки ўтмишда бошимиздан кечирган нохуш воқеаларни эслаймиз, бу кўпинча салбий тажрибаларга асосланган манзаралардир.
"Ғазабланиш керак эмас," - деди бир мижозим, - "Мен синглим билан бирга стол остига яширинганимизни эслайман, чунки отамиз онамизга қичқирганда, онамиз доим йиғлар эди."
— Ўзингиз ҳам ғазабланасизми? — деб сўрайман ундан.
— Йўқ, мен ғазабланмайман, — дейди у, — мен можаролардан қочаман, фикримни ҳимоя қила олмайман, чунки ғазаблансам, кимгадир қаттиққўллик қилиб қўяман деб қўрқаман."
Бу — ғазабни ичга ютувчи инсон мисоли, унда қиз ғазабланишдан қўрқади, чунки болаликда отасининг онасига бақирганини кўрган ва бу унинг учун оғриқли тажриба бўлган.
Лекин бу муаммонинг яна бир томони ҳам бор: ғазабини бошқара олмайдиган киши, ўзини тўхтата олмайди ва бу ҳолатда яқинларига зарар етказади. Мана шундай одам ичида нима содир бўлади:
“Мен хотинимнинг қўрқиб қараган кўзларини кўрганимда ўзимни тўхтатиб қўйишимни тушундим, ҳамма жойни ағдариб ташлаяпман, қичқиряпман ва тўхтай олмаяпман. Ҳафа қилган сўзларимни эслаш ҳам уят, худди туман ичидагидай, ўзимдан чарчадим, баъзан ўзимдан қўрқаман. Нима қилишим керак?"
Агрессияни назорат қила олмаслик кўплаб муносабатларга зарар етказади ва инсон ўзини тўхтата олмай қолади. Нима қилиш керак?
Ғазабни бошқаришга қаратилган қадамлар
- Муаммони тан олиш. Ғазабни ифодалашда муаммога дуч келганингизни тан олинг.
- Ғазаб ҳамма инсонларда мавжудлигини англаб етиб, уни табиий ҳол деб қабул қилиш. Бу бизнинг инсоний табиатимизнинг бир қисми; уни ичга ютиш, ундан қочиш ёки ундан қўрқиш ўрнига, уни экологик равишда қандай бошқаришни ўрганинг (пайдо бўлган пайтда "ҳозир нимадан ғазабланаяпман?" деб ўзингизга савол беринг).
- Агрессияни конструктив тарзда ифодалашни ўрганинг. Ўзингизни ғазабга олиб келган вазиятни ҳал қилиш учун нима қилишингиз мумкинлигини ўйлаб кўринг:
- Масалан, нимани ёқтирмаганингизни айтинг ва шеригингиз билан келишиб олинг.
- Сизни ғазаблантирадиган ва ранжитадиган муносабатларни тугатинг.
- Спорт залига боринг.
- Нафас машқларини бажаринг.
- Ёстиқ ёки ғазабни чиқариш учун бошқа нарсаларни уринг, ғазабни қоғозга чизиб ифодаланг.
Агар ғазабни бошқаришда ўзингизга ёрдам бера олмасангиз, мутахассисга мурожаат қилинг. Вақтида ўтказилган терапия ёрдамида ғазабни бошқариш қобилиятингизни яхшилаш ва яқинларингиз билан соғлом муносабатларни сақлаб қолиш мумкин бўлади.