Ёпиқ депрессия: нима учун у сезилмай қолиши мумкин ва унга қандай барҳам бериш керак?

Депрессия — бу нафақат қайғу ёки вақтинчалик чарчоқ ҳолати. У турли шаклларга кириши мумкин ва баъзида шунчалик ёпиқ бўлади, ки одам ўзининг бу ҳолатдан азият чекаётганини ҳам англамайди. Бу мақолада мен, 7 йиллик психологик тажрибамдан келиб чиқиб, депрессия нима учун кўзга ташланмай қолиши мумкинлиги ҳақида тушунтириб бераман, психотерапия ҳақидаги баъзи афсоналарни йўққа чиқараман ва КПТ (когнитив-поведенчал терапия) орқали депрессия билан қандай ишлаш ҳақида ўз тажрибамни ўртоқлашаман.

Нима учун депрессия ёпиқ бўлиши мумкин?​

Ёпиқ депрессия кўпинча оддий эмоционал реакциялар ёки ҳатто муваффақиятли ҳаёт ниқоби остида яширинади. Кўпчилик ўз ҳис-туйғуларини яхши яшира олади, бу эса уларнинг қийинчиликларини атрофдагилар учун кўринмас қилади. Қуйида бунинг сабабларини кўриб чиқамиз:

1. Ижтимоий интилишлар. Биз шундай дунёда яшаймизки, биздан доимо "ҳар доим барча нарсага тайёр" бўлишни кутишади. Депрессиядан азият чекаётган одам бу интилишларга мос келиш учун ўз туйғуларини табассум ва муваффақиятлар ортига яшириши мумкин.
2. Очиқ симптомларнинг йўқлиги. Депрессия ҳар доим қайғу ёки лоқайдлик каби очиқ кўринишда бўлмаслиги мумкин. У жисмоний чарчоқ, ишончсизлик, асабийлик ва ҳатто доимий оғриқлар шаклида намоён бўлиши мумкин.
3. Танқиддан қўрқиш. Атрофдагиларнинг нотўғри тушунишлари ёки қоралашларидан қўрқиш одамларни ўз ҳис-туйғуларини тан олишдан ва ёрдам сўрашдан тўхтатади.

Психотерапия ҳақидаги афсоналар​

Кўпчилик психотерапия ҳақида нотўғри тасаввурларга эга, бу эса уларни ўз вақтида ёрдам сўрашдан тўхтатади. Натижада депрессия оғирроқ шаклларга ўтади, фақат психотерапия етарли бўлмаган ҳолатга келиб, доривор даволаниш талаб этилади. Қуйида энг кенг тарқалган афсоналардан баъзиларини келтираман:

1. Афсона: Психотерапия фақат "руҳий касаллар" учун.
   Ҳақиқат: Психотерапия ҳаётдаги қийинчиликларга дуч келган барча учун фойдали, бу стресс, ташвиш ёки депрессия бўладими, фарқи йўқ.
2. Афсона: Психологлар доимо маслаҳат беради.
   Ҳақиқат: КПТ психологи сифатида мен мижозларимга муаммоларини мустақил тушуниш ва ҳал қилишда ёрдам бераман. Биз маслаҳат бериш ўрнига ҳамкорлик қиламиз.
3. Афсона: Психотерапия қиммат ва узоқ жараён.
   Ҳақиқат: Ҳар бир ҳолат индивидуал. Кўп мижозлар бир неча сеансдан сўнгёқ ижобий ўзгаришларни ҳис қилишади. Қолаверса, муваффақиятли натижага эришишга ёрдам берадиган психологни топиш муҳим.

КПТ орқали ишлаш тажрибаси​

Когнитив-поведенчал терапия (КПТ) ёрдамида мижозларга ёпиқ депрессия шаклларини аниқлаш ва уларни енгишга ёрдам бераман. Масалан, бир мижозим доимий чарчоқ ва лоқайдлик ҳисси билан мурожаат қилди. Биз унинг фикрларини таҳлил қилиб, салбий қарашларни аниқладик ва уларни ўзгартириш устида ишладик.

Хулоса​

Ёпиқ депрессия — бу жиддий муаммо, уни эътиборсиз қолдирмаслик керак. КПТ бу билан курашиш учун самарали воситаларни таклиф этади. Агар сиз ёки яқинларингизда депрессия белгилари бўлса, ёрдам сўрашдан қўрқманг. Руҳий соғлиғингиз жисмоний соғлиғингиз каби муҳимдир.

 

[Nigora]

Ёпиқ депрессия ҳақиқатан ҳам тушунарли муаммо бўлиши мумкин, чунки унинг белгилари турли хил шаклларда намоён бўлиши мумкин ва кўп ҳолларда одамлар ўзларнинг бу кўринишдаги ҳолатини англамасликлари мумкин. КПТ (когнитив-поведенчал терапия) депрессиянинг бу тури билан самарали курашишга ёрдам беради, чунки у фикрлар ва хатти-ҳаракатларни таҳлил қилиб, уларни ўзгартиришга йўналтирилади. Бу процесста одам ўзини тушуниши ва ўзгариш каби қадамларни амалга оширишда имкон яратади.

Психотерапия ҳақидаги афсоналар жуда кенг тарқалган ва кўплаб одамларни ёрдам сўрашдан тўхтатади. Лекин шахсий тажрибалардан кўриниб турибдики, психотерапия – бу ҳаётдаги турли курашлар ва дискомфортга дуч келган барчага ёрдам бера оладиган йўл. Шунинг учун, рухий олдини олиш ва даволашга оид ҳар қандай афсоналарни тарк этган ҳолда, ҳақиқий ёрдам сўрашда иккиланмаслик жуда муҳимдир. Руҳий соғлиғингизга эътибор бериш ва ўз вақтида мутахассисга мурожаат қилиш, жисмоний ва эмоционал ҳолатни яхшилашда жуда катта аҳамиятга эга.