Aytish osonroqmi: "ha" yoki biror kishining iltimosini rad etish? Ba'zida "yo'q" deyish juda qiyin, bu do'st yoki tanish bo'lishidan qat'i nazar.
Munozaradan qo'rqish, o'zingizni o'zgalar oldida yomon ko'rinishdan yoki ularni xafa qilishdan qo'rqish ko'pincha har qanday taklifga rozi bo'lishga olib keladi. Nima qilishimiz yoki nima bilan shug'ullanishimiz kerakligini bilsak-da, biz o'z vaqtimizni boshqalarning iltimoslari, kutilmagan takliflar yoki keraksiz vazifalarga sarflaymiz.
Keraksiz majburiyatlar, zerikarli tadbirlarda ishtirok etish va har safar yangi iltimoslarga rozi bo'lishdan qochish uchun qat'iyat bilan "yo'q" deyishni o'rganishimiz kerak.
Qanday qilib? Erik Barker tadqiqotlar asosida hayotingizni keraksiz "ha"lardan xalos qilish uchun oltita asosiy usulni ajratib ko'rsatdi.
Boshqa odamlarning qanday qilib bir-birlariga "yo'q" deyishlarini kuzating. Qachonki "yo'q" hech qanday muammoga olib kelmasa, bunday holatlarga e'tibor bering va vaziyatga nisbatan ob'ektivroq yondashishga harakat qiling.
"Pэtti Braytman va Konni Xetchning "Qanday qilib vijdonsiz "yo'q" deyish va siz uchun muhim bo'lgan vaqt, muvaffaqiyat va barcha narsalarga "ha" deyish" kitobida aytilishicha, har kuni odamlar bir-birlariga qanday qilib “yo‘q” deyishlariga e'tibor qaratsangiz, bu ko'pincha hech qanday muhim oqibatlarga olib kelmasligini tushunasiz. Bu sizga o'xshash vaziyatda "yo'q" deyishga tayyor bo'lishingizga yordam beradi."
"Yorqin bo'lish istagi: qo'rquv sindromidan davolash" kitobida aytilishicha, so‘rovga avtomatik ravishda "ha" deyish odatini yo'qotish uchun javobni kechiktirishingiz va turli variantlarni diqqat bilan ko'rib chiqishingiz kerak. Eski maqolda aytilganidek: biron narsa demasdan oldin o'ylab ko'ring."
Buni qanday qilish kerak? Quyidagi iboralarni yodda saqlang va ulardan har qanday so'rovga standart javob sifatida foydalaning:
"Misol uchun, agar do'stingiz sizdan pul so'rasa va siz buni qilishni xohlamasangiz, shunday javob berishingiz mumkin: "Kechirasiz, lekin men qarz bermaslik qoidasi bor". Shunday qilib, rad etishingiz shaxsiy tus olmaydi va kamroq xafagarchilikka sabab bo'ladi".
Qarama-qarshi taklif qilish orqali siz har doim odamga boshqa resurs yoki ularga yordam bera oladigan odamni tavsiya qilishingiz mumkin.
Munozaradan qo'rqish, o'zingizni o'zgalar oldida yomon ko'rinishdan yoki ularni xafa qilishdan qo'rqish ko'pincha har qanday taklifga rozi bo'lishga olib keladi. Nima qilishimiz yoki nima bilan shug'ullanishimiz kerakligini bilsak-da, biz o'z vaqtimizni boshqalarning iltimoslari, kutilmagan takliflar yoki keraksiz vazifalarga sarflaymiz.
Keraksiz majburiyatlar, zerikarli tadbirlarda ishtirok etish va har safar yangi iltimoslarga rozi bo'lishdan qochish uchun qat'iyat bilan "yo'q" deyishni o'rganishimiz kerak.
Qanday qilib? Erik Barker tadqiqotlar asosida hayotingizni keraksiz "ha"lardan xalos qilish uchun oltita asosiy usulni ajratib ko'rsatdi.
Usul 1: “Yo'q” deyishga e'tibor qarating
Biror kishining sizning "yo'q" deganingizga g'azablangan lahzasi esingizda qolarli bo'lishi mumkin. Biroq, odamlar tez-tez "yo'q" deyishadi va bu ularning hayotida jiddiy oqibatlarga olib kelmaydi. O'zingiz ham bunday rad javoblarini osongina unutasiz, faqat ba'zi holatlarda odamning xafa bo'lishini eslaysiz.Boshqa odamlarning qanday qilib bir-birlariga "yo'q" deyishlarini kuzating. Qachonki "yo'q" hech qanday muammoga olib kelmasa, bunday holatlarga e'tibor bering va vaziyatga nisbatan ob'ektivroq yondashishga harakat qiling.
"Pэtti Braytman va Konni Xetchning "Qanday qilib vijdonsiz "yo'q" deyish va siz uchun muhim bo'lgan vaqt, muvaffaqiyat va barcha narsalarga "ha" deyish" kitobida aytilishicha, har kuni odamlar bir-birlariga qanday qilib “yo‘q” deyishlariga e'tibor qaratsangiz, bu ko'pincha hech qanday muhim oqibatlarga olib kelmasligini tushunasiz. Bu sizga o'xshash vaziyatda "yo'q" deyishga tayyor bo'lishingizga yordam beradi."
Usul 2: Vaqt yutib oling
So'rovlarga darhol javob berishingiz shart emas. Agar "ha" deyish uchun bosim his qilsangiz, bu bosimga bo'ysunmang, vaqtni yutib oling. Shunda siz tinchlanib, haqiqatan ham rozi bo'lishni xohlaysizmi yoki yo'qmi, aniqlay olasiz."Yorqin bo'lish istagi: qo'rquv sindromidan davolash" kitobida aytilishicha, so‘rovga avtomatik ravishda "ha" deyish odatini yo'qotish uchun javobni kechiktirishingiz va turli variantlarni diqqat bilan ko'rib chiqishingiz kerak. Eski maqolda aytilganidek: biron narsa demasdan oldin o'ylab ko'ring."
Buni qanday qilish kerak? Quyidagi iboralarni yodda saqlang va ulardan har qanday so'rovga standart javob sifatida foydalaning:
- Jadvalim bilan kelishishim kerak. Keyin sizga yozaman.
- Erim/xotinim/hamkorim bilan gaplashishim kerak, bu kun uchun rejamiz yo'qligiga ishonch hosil qilish uchun.
- O'ylab ko'rishim kerak. Keyin sizga xabar beraman.
- Sizga bir necha daqiqada qo'ng'iroq qilaman.
Usul 3: Shaxsiy siyosatni belgilash
O'z tamoyillaringizga ega bo'lsangiz, qaror qabul qilish osonroq bo'ladi va odamlar sizning javobingizni hurmat qilish ehtimoli ko'proq bo'ladi. Agar bu sizning doimiy qoidingiz bo'lsa, rad etishingiz kamroq xafagarchilikka sabab bo'ladi."Misol uchun, agar do'stingiz sizdan pul so'rasa va siz buni qilishni xohlamasangiz, shunday javob berishingiz mumkin: "Kechirasiz, lekin men qarz bermaslik qoidasi bor". Shunday qilib, rad etishingiz shaxsiy tus olmaydi va kamroq xafagarchilikka sabab bo'ladi".
Usul 4: "Buzilgan plastinka" texnikasi
Bu texnika yordamida siz rad etish javobingizni qayta-qayta takrorlaysiz. Masalan:- Ular: Siz menga bu tanani ko‘mishga yordam bera olasizmi?
- Siz: Kechirasiz, men yordam bera olmayman.
- Ular: Agar ertaga qilamiz desamchi? Siz bandmisiz?
- Siz: Kechirasiz, men yordam bera olmayman.
- Ular: Yangi belkurakdan foydalanishga ruxsat bersak-chi...
- Siz: Kechirasiz, men yordam bera olmayman.
Usul 5: Boshqa munosabatlarga havola qiling
Bu usul boshqa munosabatlarga havola qilish orqali rad etishni o'z ichiga oladi. Masalan, "Agar men sizga yordam bersam, boshqalarni ranjitaman". Uorton biznes maktabi professori Adam Grantning aytishicha, bu usulni qo'llash orqali rad etilganingizda ham yaxshi munosabat saqlanib qoladi, chunki siz baribir mehribon va saxiy ko'rinasiz.Usul 6: Qarama-qarshi taklif qiling
Qarama-qarshi taklif qilish usuli yordamida siz sharoitlarni o'zgartirib, iltimosni bajarish imkoniyatini yaratishingiz mumkin. Masalan, "Agar do'stingiz sizdan to'rt soat davomida tadbirda ko'ngilli bo'lib ishlashingizni so'rasa, siz bu vaqtni ajrata olmasligingizni aytishingiz mumkin, lekin bir yoki ikki soat ishlashga tayyor ekanligingizni aytishingiz mumkin."Qarama-qarshi taklif qilish orqali siz har doim odamga boshqa resurs yoki ularga yordam bera oladigan odamni tavsiya qilishingiz mumkin.