Autizm nima ?

Autizm nima ekanligini tushuntirish oson emas, chunki har bir odam o'ziga xos xususiyatlarga ega. Lekin quyidagi maslahatlar bu jarayonni osonlashtiradi:

Metod 1: Mavzuni tushunish​

1. Autizmning umumiy ta'rifini bilib oling. Autizm - bu rivojlanish buzilishi bo'lib, odatda muloqot va ijtimoiy ko'nikmalarda farqlar yuzaga keladi. Bunday nevrologik farqlar muammolar keltirib chiqarishi mumkin, ammo o'ziga xos afzalliklari ham bor.
2. Autizm bilan yashayotgan odamlarning fikrini bilib oling. Autizmli shaxslar kundalik hayotida ushbu farqlar bilan yashashadi, shuning uchun ular autizm haqida ko'proq ma'lumot berishi mumkin.
3. Autizmli har bir shaxs noyobdir. Bu odamlar juda turlicha bo'ladi, shuning uchun ikkita autizmli shaxs bir-biridan keskin farq qilishi mumkin. Har bir shaxsning alohida ehtiyojlari, kuchli tomonlari va farqlari bor.
4. Muloqotdagi farqlarni tushuning. Ba'zi odamlar uchun muloqot qilish qiyin bo'lishi mumkin. Masalan, monotonda gapirish, savollarni takrorlash (echolaliya), fikrlarni ifodalashdagi qiyinchiliklar yoki og'zaki nutqni qabul qilishda qiyinchiliklar bo'lishi mumkin.
5. Tashqi dunyo bilan o'zaro ta'sirdagi farqlar. Ba'zida autizmli odamlar o'z fikrlari bilan band bo'lib ko'rinadi yoki ular e'tibor bermayotganday ko'rinishi mumkin. Bu holatlarni tushunishga harakat qiling va sabr qiling.
6. Tartib va muayyan tartiblarni yaxshi ko'rish. Ko'pchilik autizmli odamlar kun tartibini qat'iy bajarishadi. O'zgarmagan tartib ularga qulaylik beradi.

Metod 2: Ijtimoiy farqlar​

1. Autizmli odamlar biroz boshqacha harakat qilishadi. Ular turli xil stress omillari va qiyinchiliklar bilan yuzma-yuz kelishadi, bu esa ularning harakatlarini boshqalarga qaraganda boshqacha ko'rsatishi mumkin.
2. Ko'z bilan muloqot qilishni yoqtirmaslik. Ko'pchilik autizmli odamlar ko'z bilan muloqot qilishni yoqtirmaydi, chunki bu ularni bezovta qiladi va charchatadi.
3. Autizmli odamlar shunchaki boshqacha, lekin befarq emas. Ular ko'z bilan muloqot qilishni yoqtirmasa ham, bu ularning befarq ekanligini anglatmaydi.
4. Ba'zi autizmli odamlar gapirmaydi. Ular imo-ishoralar, rasm, yozma nutq yoki tana tili orqali muloqot qilishadi.
5. Sarkazm, hazil va nutq tonini tushunmaslik. Bu shaxslar ko'pincha nutq tonini tushunishda qiyinchiliklarga duch kelishadi, shuning uchun ularga aniq tushuntirish va bevosita gapirish kerak.

Metod 3: Muloqotdagi farqlar​

1. Autizmli odamlar hissiyotlarni boshqacha ifodalaydi. Ular ko'pincha o'z hissiyotlarini boshqacha ifodalaydi va bu ularning befarqligi yoki g'amxo'rligi yo'qligini anglatmaydi.
2. Qattiq qiziqishlar. Ko'pchilik autizmli odamlar bir nechta mavzularga qattiq qiziqish bildiradi va ularni soatlab muhokama qilishadi.
3. Suhbat davomida qiziqish yo'qligini sezmaslik. Agar siz mavzuni o'zgartirishni yoki suhbatni tugatishni istasangiz, bu shaxslar sizning ishoralaringizni tushunmasligi mumkin. Shuning uchun aniq aytish kerak.

Metod 4: Jismoniy harakatlar​

1. Autizmli odamlar jismoniy teginishni yoqtirmasliklari mumkin. Har bir insonning sezgirlik darajasi turlicha bo'ladi.
2. Yuqori sezgirlik. Yorqin yorug'lik bosh og'rig'ini qo'zg'atishi mumkin. Odamlarning sezgirligini inobatga olish kerak.
3. Ogohlantirish sezgirlikni yengillashtiradi. Odatda autizmli odamlar oldindan ogohlantirilganda vaziyatni yaxshiroq boshqarishadi.
4. O'z-o'zini rag'batlantirish va g'alati harakatlar. Bu harakatlar odamni tinchlantirish va diqqatni jamlash uchun kerak bo'ladi.

Metod 5: Bolaga autizm haqida qanday tushuntirish​

1. U tayyor ekanligini tekshiring. Muhim gaplarni bolaning yoshiga qarab tushuntirish kerak.
2. Bolaga bu holatdan xafa bo'lmaslik kerakligini ayting. Autizm bu kasallik emas, balki rivojlanish buzilishi ekanligini tushuntiring.
3. Bolani qo'llab-quvvatlang. Bolaga har doim uni sevishingizni va qo'llab-quvvatlayotganingizni ayting.
4. Bolaga muhabbat ko'rsating. Bolalar har doim qo'llab-quvvatlash va sevgi his qilishlari kerak.

Bu tavsiyalar yordamida siz autizm haqida yanada chuqurroq tushuncha hosil qilishingiz va boshqalarga tushuntirishingiz mumkin.