Bolalar va kattalar uchun eng zararli 5 ta ichimlik

Hammaga ma’lumki, suv bizning tanamiz uchun hayotiy ahamiyatga ega, chunki inson tanasining 75 foizi suvdan iborat. Ammo tarkibida suv bo‘lgan barcha ichimliklar ham bizning sog‘lig‘imiz uchun foydali emas. Quyida eng zararli ichimliklar ro‘yxatini keltiramiz.

1. Shirin gazlangan ichimliklar (Koka-Kola, Dushes, Buratino va boshqalar)​

Olimlar gazlangan ichimliklarni iste’mol qilish bolalarda semirishga olib kelishini aniqladilar. Buning sababi oddiy uglevodlarning yuqori miqdorda bo‘lishi — bir banka ichimlikda 10 choy qoshiq shakar mavjud, bu esa qonga kirib, yog‘ga aylanadi. Bundan tashqari, gazlangan ichimliklar organizmdan kalsiyni chiqarib yuboradi, bu esa suyaklarning yemirilishiga olib keladi. Ortofosfor va boshqa kislotalar tish emalini yemiradi, bu esa tish kariesiga olib keladi. Gazlangan ichimliklar yuqori kislotali (pH darajasi odatda 3 dan past bo‘ladi, oddiy suv esa 7 dan yuqori pH darajasiga ega) bo‘lib, jigar va oshqozonning surunkali kasalliklarini kuchaytiradi, yurak urishi, gastrit va o‘n ikki barmoqli ichak yarasi kabi muammolarni keltirib chiqaradi. Bir stakan gazli ichimlik sog‘lig‘ingizga jiddiy zarar yetkazmaydi, ammo uni muntazam iste’mol qilish salomatlikka zarar yetkazadi va ko‘plab kasalliklarni rivojlantiradi.

Maslahat: Ushbu ichimliklarni kundalik iste’moldan chiqarish, ularni faqat bayramona yoki maxsus holatlarda iste’mol qilish, va oddiy suvga almashtirish tavsiya etiladi.

2. Energetik ichimliklar​

Energetik ichimliklar sog‘lik uchun ko‘proq zararli bo‘lib, ularning kuch-quvvatni oshirish xususiyati aldamchi. Ular organizmni o‘z energiyasini ko‘proq ishlab chiqarishga majbur qiladi. Ammo bir banka ichimlik ichganingizdan so‘ng, tezda yanada ko‘proq charchoq his qilasiz. Yevropada energetik ichimliklarni sotish faqat dorixonalarda ruxsat etilgan, chunki ular dorilar deb hisoblanadi. Ba’zi shifokorlar energetik ichimliklarni narkotik moddalar bilan tenglashtiradi, chunki ular odamda odat hosil qiladi va nerv tizimini buzadi. Ayniqsa, energetik ichimliklar gipertoniyaga ega va yurak-qon tomir kasalliklari bo‘lgan odamlar uchun zararli.

Maslahat: Faqat zarur holatlarda ichish - uzoq safarga chiqqanda, masalan.

3. Paketlangan sharbatlar​

Ko‘p ishlab chiqaruvchilar sharbatni to‘g‘ridan-to‘g‘ri mevalardan tayyorlamaydi, balki avval konsentrat tayyorlanadi. Keyin konsentrat suv bilan suyultiriladi va pasterizatsiya qilinadi, ya’ni zarur haroratga qadar qizdiriladi. Bu jarayon vitaminlar va minerallarning yo‘qolishiga olib keladi. Paketlangan sharbatlarda ko‘pincha tabiiy sharbatning 15-50% gacha bo‘lgan miqdori mavjud, qolgan qismi shakarli siropdir. Bunday ichimliklar ko‘pincha aromatizatorlar bilan to‘ldiriladi. Bunday sharbatlar muntazam iste’mol qilinganda diabet rivojlanish xavfini oshiradi.

Maslahat: Yangi siqilgan sharbatlar, kompotlar va uyda tayyorlangan ichimliklar bilan almashtirish. Sharbatni ikki marta suv bilan aralashtirish va bolani asta-sekin oddiy suvga o‘rgatish.

4. Sut​

Ko‘pgina olimlar va shifokorlar sutning foydasidan ko‘ra ko‘proq zarari bor deb hisoblashadi. Ko‘pgina kattalar sutni hazm qila olmaydi, bu laktaza yetishmovchiligi deb ataladi. Bu diareya va qorin damiga olib kelishi mumkin. Sutda foydali moddalar ham borligini esdan chiqarmaslik kerak, lekin sutning zararli tomonlarini ham yodda tutish lozim.

Maslahat: Sut ichganingizdan keyin ovqat hazm qilish tizimining holatini kuzatib boring. Noqulaylik sezsangiz, qo‘shimcha tahlillar o‘tkazing va sutni kislomolochnыy mahsulotlarga almashtiring.

5. Qahva​

Kofein odat qilishi mumkin bo‘lgan moddadir, shuning uchun ko‘p odamlar qahvani odat tusiga aylantiradi. Ko‘p miqdorda qahva ichish yurak urishini oshiradi, qon bosimini ko‘taradi. Qahva gipertoniyasi yoki yurak-qon tomir kasalliklari bo‘lgan odamlar va homilador ayollar uchun tavsiya etilmaydi. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatadiki, homiladorlik davrida kuniga 4 stakan qahva iste’mol qilish homila tushish xavfini 33% ga oshiradi.

Maslahat: Kuniga bir porsiyadan ko‘p qahva ichmang. Bosim va yurak urishini kuzatib boring. Belgilar paydo bo‘lsa, qahvani bir muddat ichishni to‘xtating.

Xulosa​

Bizning sevimli ichimliklarimizning ta’mi va lazzatidan zavqlanish bilan birga, ularning salomatligimizga qanchalik zararli yoki foydali ekanini ham o‘ylab ko‘rish kerak. Har bir kishi o‘z sog‘lig‘ini xavf ostiga qo‘yish yoki qo‘ymaslik haqida o‘zi qaror qiladi. Oddiy suv, ko‘kat choylari va tabiiy sharbatlar eng sog‘lom tanlovdir.