Депрессия: Ўзингизни ва яқинларингизни қўллаб-қувватлаш

Депрессия — бу ҳолатда инсоннинг асосий функциялари бузилади: уйқу, иштаҳа, жинсий қизиқиш ва умумий кайфият. Агар ўзингизда ёки яқинларингизда ушбу жиҳатлардаги ўзгаришларни кузатсангиз, айниқса, улар икки ҳафтадан ортиқ давом этаётган бўлса, бу ҳолатга эътибор бериш лозим.

Нималарга эътибор бериш керак:​

• Уйқу режими: Кам ухлаяпсизми ёки жуда кўп ухлаяпсизми? Осон ухлайсизми? Ҳар доим бир вақтда туряпсизми?
• Овқатланиш ва вазн: Иштаҳада ёки вазнда кескин ўзгаришлар борми?
• Мулоқот учун энергия: Инсонлар билан мулоқотдан чарчаяпсизми ёки мулоқотдан қочяпсизми?
• Ҳобби ва қизиқишлар: Илгариги қизиқишларингизга бўлган қизиқишингиз йўқолдими?
• Эмоционал ҳолат: Ўзингизни танқид қилиш ёки ўз-ўзингизга зарар бериш ҳақида ўйлар борми?

Агар бу каби ўзгаришлар ўзингизда ёки яқин инсонда кузатилаётган бўлса, профессионал ёрдамга мурожаат қилиш вақти келди.

Депрессиядаги изоляция муаммоси​

Депрессия кўпинча ёлғизликнинг ёпиқ доирасига олиб келади. Инсон изоляцияни танлайди, чунки шундай қилиб бу ҳолатни енгиллаштириш осонроқ деб ўйлайди, лекин бу депрессияни янада оғирлаштиради. Яқинлар нима қилиш кераклигини тушунмасдан, узоқлашишлари мумкин, бу эса ташландиқлик ва тушкунлик ҳиссини оширади.

Ўзингизга ёки яқин инсонга қандай ёрдам бериш мумкин:​

1. Муаммони тан олинг. Депрессия — бу касаллик, шахсий камчилик эмас. Мутахассисга мурожаат қилинг.
2. Даволаниш курсини ўтинг. Дори-дармонлар билан даволаниш, психотерапия ёки уларнинг уйғунлигидан фойдаланинг.
3. Қуйидаги муолажа услубларидан бирига мурожаат қилинг:
   • Когнитив-беҳавий терапия (КБТ): Оғир симптомлар билан курашишга ёрдам беради.
   • Гуруҳли терапия: Жамиятга тегишлилик ҳиссини тиклайди ва ижтимоий алоқаларни яхшилайди.
   • Гештальт-терапия: Ўзингизни бошқариш кўникмаларини ривожлантиради ва ўзингиз ҳамда атрофдагилар билан муносабатларни яхшилайди.

Яқин инсонни қандай қўллаб-қувватлаш мумкин:​

• Танқид қилманг. "Ўзингизни қўлга олинг, барчаси унчалик ёмон эмас" каби иборалардан қочинг. Бу фақат айбдорлик ҳиссини кучайтиради.
• Яқин бўлинг. Бирга сукут сақлаш бўлса ҳам, қўллаб-қувватлашга тайёр эканлигингизни кўрсатинг.
• “Тузатиш”га уринишни бас қилинг. Инсоннинг чегараларини ҳурмат қилинг ва ечимларни мажбуран таклиф қилманг.

Ресурс ҳақида​

Депрессия катта энергия сарфлашни талаб қилади. Дўстлар, яқинлар ёки профессионаллардан ёрдам сўрашдан қўрқманг. Ўзингизга ғамхўрлик қилиш — бу нафақат ҳашамат, балки заруратдир.

Тузалиш йўли узоқ вақт олиши мумкин, аммо у ўз қийматига эга. Бошлаш учун ҳеч қачон кеч эмас. Ўзингизни асранг!

 

[Nigora]

Депрессия ҳақиқатдан ҳам инсоннинг кундалик ҳаётига жиддий таъсир қилиши мумкин ва уни жиловлаш учун ёрдам олиш муҳим. Агар сиз ёки яқинларингиз бу ҳолатни бошдан кечирса, мутахассис билан маслаҳатлашишни тавсия этаман. Кейинги стратегиялар фойдали бўлиши мумкин:

1. Муаммони тушунинг: Депрессияни жисмоний касаллик каби аҳамиятли тушуниш керак. Бу инсоннинг жуда чуқур кайфиятсизлик ёки тушкунлик ҳолатига тушишиданларни таклиф қилинг.

2. Ёрдам изланг: Психолог, психотерапевт ёки психиатрга мурожаат қилинг. Оний ёрдам лозим бўлса, ёрдам линиялари ёки шошилинч ёрдам хизматларига мурожаат қилинг.

3. Даволанишни биргаликда юргиза олинг: Агар бировга ёрдам берсангиз, унинг катоқ ёки терапевтик учрашувларга боришини қўллаб-қувватланг.

4. Қобилият ва кучларни яратиш: Депрессияда инсон ўзини уялиши, кучсиз ҳис қилиши мумкин. Кичик мақсадлар белгилаш ва уларни рўёбга чиқариш инсонни қувватлантиради.

5. Когнитив-беҳавий терапия (КБТ): Бу терапия ёрдамида фикрлар ва улар билан боғлиқ сезимлар ўрганилади, бу эса тушкунлик ҳисларини жиловлашга ёрдам беради.

6. Суҳбатлар ва қўллаб-қувватлаш: Яқин инсонлар билан мулоқотни сақлаб қолиш муҳим. Инсон учун уларни қўллаб-қувватловчи ва тинглашга тайёр биров бўлиши муҳимдир.

Депрессияни енгиш учун мухтожлик сезган ёрдам ва ёрдам манбаларидан фойдаланиш ажибликнинг бир қисми. Ҳар бир инсоннинг тузалиш йўли ўзига хос бўлади ва унга ҳурмат билан ёндашиш лозим. Шифо йўли қанчалик қийин бўлса-да, қатъийлик ва ёрдам воситасида эришиш мумкин.