Jinsiy aloqa va rozilik madaniyati

Jinsiy aloqa har doim eng taqiqlangan mavzulardan biri bo‘lib kelgan. Shu sababli biz o‘z xohishlarimiz haqida gapirishni qiyinlashtiramiz. Mening fikrimcha, rozilik madaniyati bizga qanday taklif qilish, qanday rad etish va sherikning o‘zaro javob berishga tayyorligini qanday tushunish bo‘yicha asosiy tushunchalarni beradi.

Agar qisqacha aytganda, rozilik madaniyatining asosiy tamoyili shunday:
“Ha degani – ha!”

Ya'ni har qanday jinsiy harakat uchun aniq, bir ma'noli javob – HA – olish kerak. Bu javob og‘zaki bo‘lishi lozim.

Quyidagi holatlar faol rozilik hisoblanmaydi:

• Sukut saqlash
• "Bilmayman", "balki", har qanday noaniq javoblar
• Ko‘z qarashi, bosh irg‘itish, og‘zaki bo‘lmagan imo-ishoralar, agar ular so‘z bilan tasdiqlanmagan bo‘lsa
• O‘zgargan ong holatidagi odam (masalan, alkogol ta'sirida) faol rozilik berish va o‘z harakatlari uchun javobgarlikni olish qobiliyatiga ega emas.

Agar rozilik olinmagan bo‘lsa, bu harakatlar zo‘ravonlik deb hisoblanadi.

Bu qoidalar nafaqat tasodifiy, bir martalik munosabatlarga, balki uzoq muddatli munosabatlarga ham tegishli.

Hatto siz bir-biringizni so‘zsiz tushunasiz deb o‘ylagan bo‘lsangiz ham, ochiq muloqot munosabatlar sifatini sezilarli darajada yaxshilaydi.

Bu mavzuga e'tibor qaratish juda muhim, chunki u to‘g‘ridan-to‘g‘ri zo‘ravonlik muammosi bilan bog‘liq. Rozilik madaniyati aniq mezonni taklif qiladi - og‘zaki ruxsat. Agar jabrlanuvchi tomoni rozilik bermagan bo‘lsa, bu harakatlar zo‘ravonlik deb hisoblanishi mumkin.

Birinchi qarashda "ha degani – ha" kabi qoidalar ortiqcha murakkablashtirilgan ko‘rinishi mumkin. "Xohlamaysanmi? Shunchaki "yo‘q, xohlamayman, qilmayman" deb ayt va tamom", deyish mumkin. Ammo rad etish qiyin bo‘lgan ko‘plab sabablarga ega bo‘lishi mumkin. Shu sababli, "yo‘q degani – yo‘q" qoidasi har doim ham ishlamaydi.

Nega "yo‘q" deyish qiyin:

• Sherik majburlayotganida, talab qilayotganida, rad etish uchun jazolanish tahdidi bo‘lganda (masalan, xafalik, sukut saqlash, ayblash, jismoniy/emotsional zo‘ravonlik va boshqa oqibatlar). Bunday holatda rad etish qo‘rqinchli bo‘ladi.
• "Menga rad etishdan ko‘ra rozilik berish osonroq" degan holatlar ko‘p uchraydi. Shunchaki "yo‘q, men xohlamayman" yetarli bo‘lmasa va sherik ishonchli sabablarni talab qilsa.
• Ba'zan odam har qanday holatda boshqalarga rad etish qiyin, nafaqat seksda.
• Ba'zida biz boshqalarga qulay bo‘lishni, boshqaning zavqini buzmaslikni xohlaymiz, go‘zal lahzani, mos sharoitni buzmaslikni xohlaymiz.
• Biz bilamizki, rad etish qabul qilish og‘riqli va noqulay bo‘lishi mumkin. Shu sababli, biz sherikni o‘rganishga harakat qilamiz, uni og‘ritmaslik uchun.
• Odam hayratga tushishi mumkin va "to‘xtating, biz buni kelishmagan edik" demasligi mumkin, chunki munosabatlar juda uzoqqa ketgan bo‘ladi.
• Ko‘pincha odam jinsiy me'yorlar haqida qandaydir stereotiplar bilan yashaydi, masalan, "ayol jinsiy bo‘lishi kerak", "erkak har doim xohlashi va tayyor bo‘lishi kerak", "erkaklarga ko‘proq seks kerak", va h.k.

Ushbu e'tiqodlarning ko‘pligi, ular madaniy va ijtimoiy kontekstga qarab farq qiladi. E'tiqodlar bizning xatti-harakatlarimizga, his-tuyg‘ularimizga, o‘zimizni anglashimizga va sherik bilan munosabatlarimizga sezilarli ta'sir ko‘rsatadi.

• Shuningdek, ba'zi hollarda rad etish flirt yoki ko‘proq faol harakatlar uchun taklif sifatida qabul qilinishi mumkin. "Sukut rozi degani" degan "o‘yin" ham mavjud. Bu o‘yin faqat siz oldindan buni muhokama qilganingizda ok bo‘ladi.

Bu erda hammasini tushunish uchun etarli, lekin "yo‘q degani – yo‘q" qoidasi har doim ham ishlamaydi degan fikrni tushunishga kifoya qiladi!

Bunday yondashuvda, zo‘ravonlik sodir bo‘lganda, barcha javobgarlik jabrlanuvchiga yuklanadi - chunki u "yo‘q" demagan.

Aslida esa barcha jarayonga jalb qilingan sheriklar javobgar.

Shunday qilib, faol rozilik qanday bo‘ladi:

• Ixtiyoriy. Manipulyatsiya va qo‘rqitish yo‘q.
• Xabardor. Odam aynan nimaga rozi bo‘layotganini bilishi kerak.
• Anglangan. Odam hushyor, ongli holda, o‘zgartirilmagan holatda bo‘ladi.
• Og‘zaki ifodalangan. Odam aynan nimaga rozi bo‘layotganini aytishi kerak.
• Orqaga qaytariladigan. Bu shuni anglatadiki, odam jarayon davomida fikrini o‘zgartirishi mumkin. Rozilik bir marta va umrbod berilmaydi.

Rad etish haqida.

"Qanday qilib "yo‘q" deyish mumkin?""Agar men taklif qilsam va sherik rad etsa nima bo‘ladi?"

Rad etish qiyinligini tan olish kerak.

Rad etishni qabul qilish noqulay.

Muhim jihatlar:

1. Har kim rad etish huquqiga ega. Hatto eng yaqin odamga ham rad etishingiz mumkin.
2. Agar siz rozi bo‘lib, keyin noqulay ekanligini his qilgan bo‘lsangiz, rad etish huquqiga egasiz.
3. Agar siz xohlamagan narsangizga rozi bo‘lsangiz, bu o‘zingiz va munosabatlaringiz uchun zararli bo‘ladi.
4. Rad etish qat'iy va bir vaqtda muloyim bo‘lishi mumkin. Munosabatlaringizda "yo‘q" deyishning qabul qilinadigan usullarini kelishib olishingiz mumkin.

Rad etishni qanday qabul qilish kerak:

1. Rad etishni eshitish noqulay. Biz qiyin suhbatlardan qochishimiz mumkin, chunki biz rad etilishdan qo‘rqamiz.
2. O‘z og‘riqingizni sezing. Agar kerak bo‘lsa, o‘zingizga achining.
3. O‘zingizga eslatib qo‘ying, rad etish sizni yomon/qo‘rqinchli/yoqimsiz qilmaydi. Hatto eng go‘zal va muvaffaqiyatli odamlar ham rad etilishiga duch kelishadi.
4. O‘ylab ko‘ring, agar sherik rozi bo‘lsa va shu bilan birga noqulay his qilsa, bu sizga yoqadigan narsa bo‘larmidi?

Seks haqida ochiq gapirish haqiqatan ham juda qiyin. Hatto doimiy sherik bilan. Hatto uzoq munosabatlarda. Ha, biz hammamiz intim haqida suhbatlarda o‘zimizni juda himoyasiz his qilamiz. Seks mavzusi taqiqlangan, ko‘plab stereotiplar, qoidalar, e'tiqodlar bilan to‘ldirilgan. Bu hammasi qo‘rqitishi va tashvish tug‘dirishi mumkin.

Ammo faqat dialogda biz haqiqatan yaqin, xavfsiz, muloyim va ishonchli munosabatlarni o‘rnatishimiz mumkin.