Боғланиш услуби муносабатларимизга қандай таъсир қилиши ҳақида ўйлаш керак. Бу услуб эрта даврдаги ота-она билан алоқалардан келиб чиқади ва барча келажакдаги муносабатларимизда акс этади. Жон Боулби ишончли (бехавотир) ва хавотирли (таширсинишдан қўрқиш, узоқлашувчанлик, дезорганизацияланган) боғланиш турларини ажратади.
Хавотирли боғланишда эмоционал яқинликка боғлиқ қийинчиликлар, ташаббусдан қўрқиш ва бошқаларни узоқлаштириш одати кузатилади. Романтик муносабатларда бу ўз-ўзини ёлғизлантириш ва ноустувор хулқ-атворга олиб келиши мумкин.
Ишончли боғланиш услубига эга бўлган одамлар эса яқинликка тайёр, ишончли ва ўз эҳтиёжларини очиқчасига билдиришади. Улар ўзларини ва шерикларини ижобий баҳолайдилар ва муҳаббат ва қўллаб-қувватлашни бериш ва олишдан хурсанд бўладилар.
2019 йилда Чиқарилган Оилавий Терапия Журналида ўтказилган тадқиқот шундай кўрсатдики, ишончли боғланиш услубини ривожлантира олганлар қуйидаги қадамларга амал қилдилар:
1. Ишончли боғланишга эга одамлар билан алоқа ўрнатиш
Иштирокчилар ўз муомала моделларини ўзгартириш учун оғохлик билан ҳаракат қилиб, ўз сўз ва хатти-ҳаракатларига эътибор бердилар. Улар ўз-ўзини қадрсизлантирувчи эски шаблонлардан қочишга ҳам уриндилар.
Ишончли боғланиш услубига эга бўлган одамлар («сурурогат боғланиш фигуралари») асосий омил бўлиб қолди — бу дўстлар, шериклар ёки терапевтлар бўлиши мумкин. Бир иштирокчи айтганидек: «Менда ҳаммаси яхши бўлган одамларни изладим».
Шундай одамларни кузатиб, иштирокчилар ўз ҳаётларида ишончли боғланиш қандай кўринишга эга бўлиши мумкинлигини англадилар.
2. Ўз-ўзини баҳолашни ўзгартириш
Тадқиқотчилар: "Ўзгаришлар барқарор бўлиши учун когнитив, эмоционал ва маънавий даражаларда ички ўзгаришлар зарур", дейдилар.
Кўпчилик учун бу жараён ўз қийматини қайта кўриб чиқишни ўз ичига олди. Улар болаликдаги салбий тажрибалардан келиб чиққан "қурбонлик менталитети"дан халос бўлдилар. Бу ички ишонч уларни кўпинча ожиз қилиб қўярди.
Ишончли боғланишни ривожлантириш, ўз эҳтиёжларингизни ва ҳис-туйғуларингизни тушуниш орқали соғлом ва мустаҳкам муносабатларни қуришингизга ёрдам беради. Бу тез содир бўлмайди, лекин ҳар бир қадам билан ўзингизни яхшироқ қабул қилишга ҳаракат қилиш мумкин.
Хавотирли боғланишда эмоционал яқинликка боғлиқ қийинчиликлар, ташаббусдан қўрқиш ва бошқаларни узоқлаштириш одати кузатилади. Романтик муносабатларда бу ўз-ўзини ёлғизлантириш ва ноустувор хулқ-атворга олиб келиши мумкин.
Ишончли боғланиш услубига эга бўлган одамлар эса яқинликка тайёр, ишончли ва ўз эҳтиёжларини очиқчасига билдиришади. Улар ўзларини ва шерикларини ижобий баҳолайдилар ва муҳаббат ва қўллаб-қувватлашни бериш ва олишдан хурсанд бўладилар.
2019 йилда Чиқарилган Оилавий Терапия Журналида ўтказилган тадқиқот шундай кўрсатдики, ишончли боғланиш услубини ривожлантира олганлар қуйидаги қадамларга амал қилдилар:
1. Ишончли боғланишга эга одамлар билан алоқа ўрнатиш
Иштирокчилар ўз муомала моделларини ўзгартириш учун оғохлик билан ҳаракат қилиб, ўз сўз ва хатти-ҳаракатларига эътибор бердилар. Улар ўз-ўзини қадрсизлантирувчи эски шаблонлардан қочишга ҳам уриндилар.
Ишончли боғланиш услубига эга бўлган одамлар («сурурогат боғланиш фигуралари») асосий омил бўлиб қолди — бу дўстлар, шериклар ёки терапевтлар бўлиши мумкин. Бир иштирокчи айтганидек: «Менда ҳаммаси яхши бўлган одамларни изладим».
Шундай одамларни кузатиб, иштирокчилар ўз ҳаётларида ишончли боғланиш қандай кўринишга эга бўлиши мумкинлигини англадилар.
2. Ўз-ўзини баҳолашни ўзгартириш
Тадқиқотчилар: "Ўзгаришлар барқарор бўлиши учун когнитив, эмоционал ва маънавий даражаларда ички ўзгаришлар зарур", дейдилар.
Кўпчилик учун бу жараён ўз қийматини қайта кўриб чиқишни ўз ичига олди. Улар болаликдаги салбий тажрибалардан келиб чиққан "қурбонлик менталитети"дан халос бўлдилар. Бу ички ишонч уларни кўпинча ожиз қилиб қўярди.
Ишончли боғланишни ривожлантириш, ўз эҳтиёжларингизни ва ҳис-туйғуларингизни тушуниш орқали соғлом ва мустаҳкам муносабатларни қуришингизга ёрдам беради. Бу тез содир бўлмайди, лекин ҳар бир қадам билан ўзингизни яхшироқ қабул қилишга ҳаракат қилиш мумкин.