Муҳаббат муносабатларида назорат қилишни инсонлар турлича қабул қиладилар: кимлар учундир бу муносабатларнинг табиий бир қисми, шерикнинг тинчлиги ва самимийлигининг кафолати, бошқалар учун эса бу ноқулайлик яратади. Шерикнинг хатти-ҳаракатларини доимий кузатиб туриш, унинг хабарлари ва қўнғироқларини текшириш, ҳар бир қадамини билишга интилувчи ҳаракатлар – бу шунчаки ғамхўрлик кўриниши эмас, балки кўпинча муносабатлардаги соғлом бўлмаган динамиканинг белгисидир. Ушбу мақолада бундай хатти-ҳаракатларнинг асли сабабларини ва икки томонга ҳам қандай таъсир қилиши ҳақида тушунтириб ўтишга ҳаракат қиламан.
Назоратга бўлган эҳтиёж: қўрқув ва ишончсизлик
Муносабатларда назорат қилишни кўпинча ишончсизлик ва қўрқувнинг ифодаси сифатида кўриш мумкин. Назоратга мойил бўлган шериклар кўпинча ташлаб кетилиш ёки сотқинлик қилиш хавотирини ҳис қиладилар. Бу қўрқувлар уларнинг ўтмишдаги тажрибалари билан боғлиқ бўлиши мумкин — болаликда, масалан, фарзанд ўзини ташлаб кетилган ёки инкор қилинган ҳис қилганида. Баъзан бу хатти-ҳаракат ортиқча ғамхўрлик билан ўтказилади, бир шерик иккинчисига "туғри" яшашни ўргатмоқчи бўлганида.
Трастга таъсир
Назорат муҳаббатнинг бир кўриниши сифатида кўриниши мумкин, аммо аслида у соғлом муносабатлар учун зарур бўлган ишончнинг асосларини заифлаштиради. Назоратга тушган шерик ўзини бир ҳовучда тутилгандай ҳис қила бошлаши мумкин, бу эса зиддиятлар ва ҳиссий алоқаларнинг бузилишига олиб келади. Назорат муносабатларни мустаҳкамлаш ўрнига, тўсиқлар яратади ва бир шерик ўзини бахтсиз ва ёлғиз ҳис қилади.
Назоратга интилиш: қудрат ва ҳокимият эҳтиёжи
Назорат фақат ишончсизликдан эмас, балки ҳокимият эҳтиёжидан ҳам келиб чиқиши мумкин. Баъзи одамлар вазиятни ва атрофдаги одамларни назорат қилганда ўзларини қулайроқ ҳис қиладилар. Бу ҳокимият ва назорат барқарорликнинг муҳим қисмлари сифатида кўриладиган чуқур ўрнашган қарашлар натижаси бўлиши мумкин.
Назоратнинг турли кўринишлари
Муносабатларда назорат турли йўллар билан намоён бўлиши мумкин: доимий саволлар, кундалик режалар ҳақида сўраш, дўстлар билан учрашишга йўл қўймаслик ёки телефон ва ижтимоий тармоқларни текшириш. Бундай ҳаракатлар ғамхўрлик деб хато тушунилиши мумкин, аммо аслида улар ишончни бузади.
Назоратга қарши курашиш
Назорат муаммосини ҳал қилиш учун, аввало, очиқ мулоқот ўрнатиш муҳим. Шериклар ўз ҳис-туйғуларини ва қўрқувларини очиқчасига айтишга тайёр бўлишлари керак. Жуфтликлар бир-бирларига ҳурмат кўрсатишлари ва эркинлик беришлари керак, чунки назорат қилиш туфайли биз шерикни йўқотиш хавфига тушамиз.
Муносабатлар ишончга асосланган бўлиши керак
Эркин танловлар учун жой қолдириш ва ишончни сақлаш орқали, жуфтликлар ўз муносабатларини мустаҳкамроқ ва соғломроқ қилиб қуришлари мумкин.
Назоратга бўлган эҳтиёж: қўрқув ва ишончсизлик
Муносабатларда назорат қилишни кўпинча ишончсизлик ва қўрқувнинг ифодаси сифатида кўриш мумкин. Назоратга мойил бўлган шериклар кўпинча ташлаб кетилиш ёки сотқинлик қилиш хавотирини ҳис қиладилар. Бу қўрқувлар уларнинг ўтмишдаги тажрибалари билан боғлиқ бўлиши мумкин — болаликда, масалан, фарзанд ўзини ташлаб кетилган ёки инкор қилинган ҳис қилганида. Баъзан бу хатти-ҳаракат ортиқча ғамхўрлик билан ўтказилади, бир шерик иккинчисига "туғри" яшашни ўргатмоқчи бўлганида.
Трастга таъсир
Назорат муҳаббатнинг бир кўриниши сифатида кўриниши мумкин, аммо аслида у соғлом муносабатлар учун зарур бўлган ишончнинг асосларини заифлаштиради. Назоратга тушган шерик ўзини бир ҳовучда тутилгандай ҳис қила бошлаши мумкин, бу эса зиддиятлар ва ҳиссий алоқаларнинг бузилишига олиб келади. Назорат муносабатларни мустаҳкамлаш ўрнига, тўсиқлар яратади ва бир шерик ўзини бахтсиз ва ёлғиз ҳис қилади.
Назоратга интилиш: қудрат ва ҳокимият эҳтиёжи
Назорат фақат ишончсизликдан эмас, балки ҳокимият эҳтиёжидан ҳам келиб чиқиши мумкин. Баъзи одамлар вазиятни ва атрофдаги одамларни назорат қилганда ўзларини қулайроқ ҳис қиладилар. Бу ҳокимият ва назорат барқарорликнинг муҳим қисмлари сифатида кўриладиган чуқур ўрнашган қарашлар натижаси бўлиши мумкин.
Назоратнинг турли кўринишлари
Муносабатларда назорат турли йўллар билан намоён бўлиши мумкин: доимий саволлар, кундалик режалар ҳақида сўраш, дўстлар билан учрашишга йўл қўймаслик ёки телефон ва ижтимоий тармоқларни текшириш. Бундай ҳаракатлар ғамхўрлик деб хато тушунилиши мумкин, аммо аслида улар ишончни бузади.
Назоратга қарши курашиш
Назорат муаммосини ҳал қилиш учун, аввало, очиқ мулоқот ўрнатиш муҳим. Шериклар ўз ҳис-туйғуларини ва қўрқувларини очиқчасига айтишга тайёр бўлишлари керак. Жуфтликлар бир-бирларига ҳурмат кўрсатишлари ва эркинлик беришлари керак, чунки назорат қилиш туфайли биз шерикни йўқотиш хавфига тушамиз.
Муносабатлар ишончга асосланган бўлиши керак
Эркин танловлар учун жой қолдириш ва ишончни сақлаш орқали, жуфтликлар ўз муносабатларини мустаҳкамроқ ва соғломроқ қилиб қуришлари мумкин.