Nega men bunchalik xavotirdaman?

Ташвишли одамлар қаердан пайдо болади?

Нима учун баъзи одамлар ҳар қандай ҳолатда хавотир олишади, бошқалар эса осойишта қолишади?
Ҳавотирли одам қандай яшайди ва нега унинг ҳаётида ҳамма нарса шу қадар қийин?
Ҳавотир – ёқимсиз туйғу, баъзан инсонни бутун ҳаёти давомида таъқиб этади. Бундай одамлар гўёки у билан туғиладилар ва ҳеч қачон ундан ажралмайдилар. Авлоддан-авлодга ўтиб келаётган бир хил муносабат сценарийлари ва катта бўлишни билмайдиган одамлар жуда кўп.

Ҳавотирли она – хавотирли бола.
Бу қандай бўлади? Онаси хавотири боласига қандай хавф туғдиради?

Ҳавотирли одамнинг ҳаёти
Аввало, хавотирли одам учун дунё қандай кўриниши ҳақида тўхталиб ўтамиз. Бу хавф-хатарларга тўла дунё. Ҳеч нарса аниқ бўлмаган ва барча нарса қўрқинчли бўлган дунё. Нимадир тузатиб бўлмайдиган, даҳшатли нарса содир бўлиши мумкинлиги ва ўзини ҳимоя қилиш имконияти йўқлигини кутган дунё. Умидсизлик ва назоратсизлик ҳисси.

Бундай хавотирли одам ўз ҳис-туйғуларини дунёга тарқатади. У бошқа одамлар олдида заиф ва умидсиз, ўзига ишонишни билмайдиган кўринади. У рад этилишидан қўрқади, можаролардан қўрқади.

Бундай хавотирли она ва унинг боласи ўртасида нима бўлади?
Она боласига ўз хавотирини етказади, хавотирли боғлиқликни шакллантиради.

Умуман олганда, биз болаларимиз учун муайян даражада хавотирланамиз. Аммо хавотирли она ҳолатида бу ташвишлар жуда кўп. Ҳаддан ташқари ҳимоя ва назорат – бундай онанинг асосий кўринишлари. Унинг фикри бўйича, болани барча мумкин бўлган хавф-хатарлардан ҳимоя қилиш керак. Боланинг соғлиғи ва хавфсизлигини таъминлаш учун она доимо ёнида бўлиши керак.

Она боланинг барча ишларига аралашади, у ҳамма жойда ва ундан қочишнинг иложи йўқ. Болада онадан узоқлашиш истаги пайдо бўлади. Бу унинг учун жуда азобли ҳолат. Шундай қилиб, бола мустақилликдан маҳрум бўлади, бу табиатимизда мавжуд бўлган нарсадир. Табиатдаги ҳайвонларга қаранг, муайян ривожланиш босқичи келганда, улар мустақил ҳаётга чиқади. Ҳавотирли она билан бола учун бундай имконият йўқ.

“Югурма, сакрама, йиқилма, бу ерга кел” – болалар майдонида тез-тез эшитиладиган иборалар.
Уларни шундай таржима қилиш мумкин: “агар сен мендан узоқлашсанг, албатта нимадир бўлади”.

Ҳавотирли бола хавотирли катта инсонга айланади.
Унинг ҳаётида нима қилмасин, ҳамма нарса ишламайдигандай ҳис қилади. Хатоликлардан қўрқади, ўзгаришлардан қўрқади. У барқарорликни танлайди, чунки у ерда хавфсизлик бор ва ҳеч нарса ўзгармайди. Агар ўзини ишончсиз ҳис қилса, бошқаларга, алкоголга, гиёҳванд моддаларга таянч излайди. Бу барча оқибатлари билан боғлиқликни шакллантиради.

Ҳавотирли одамларга паст бағоланиш хосдир, улар ўзларини заиф ҳис қилишади. Мустақил ҳаётга ўтиш улар учун қўрқинчли, чунки яқинлари ёмон ҳолатда қолади.

Психолог хавотирли одам билан қандай ишлайди
Терапияда ота-онадан ажралиш устида ишлаймиз. Ажралиш – бу ажратиш. Инсон онадан ажралиб, мустақилликни ўрганади. Болалигида эгалламаган кўникмаларни эгаллайди. Янги ўзини таништириб, онадан ажралган шахс сифатида ўзини топади.

Ҳавотир бутунлай кетмайди, лекин камроқ сезилади. Инсон ўзининг хавотирини бошқариш усулларини топади, ўз-ўзини тартибга солиш усулларини топади. Стрессга бардошлилик шаклланади ва ўз-ўзини ёрдамлаш техникалари кўпайади. У энди кўп нарсани ўзи қилади ва ҳеч кимнинг розилигига муҳтож эмас.

Жараён узоқ ва мураккаб, лекин жуда қизиқарли.
Ўзини ривожлантириш ва мустақил ҳаётга чиқиш даври.