Normal Vahima va Nosog'lom Tashvish: Qanday Farqlash Mumkin?

Tashvish va vahima – bu stressli yoki tahdidli vaziyatlarga nisbatan paydo bo'ladigan hissiy reaksiyalardir. Tashvish va vahima odatda kelajakda sodir bo'lishi mumkin bo'lgan, lekin bo'lishi shart bo'lmagan tahdidlarga javoban yuzaga keladi. O'tmishda, odamlar hali kunlik qahva ichish imkoniyatiga ega bo'lmagan paytlarda, bu hissiyotlar insonning omon qolishida katta rol o'ynagan. Ammo hozirgi zamonda, bu hissiyotlar bizning sifatli hayotimizga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin. Endi esa normal vahima va nosog'lom tashvish o'rtasidagi farqni ko'rib chiqamiz.

Normal Vahima​

Normal vahima - bu real yoki potensial tahdidlarga nisbatan moslashuvchan javobdir. Bu holat vaqtinchalik va boshqariladigan bo'lib, stressli vaziyat tugagandan keyin yo'qoladi. Odatda, bu vaziyatlarni odam barcha oqibatlari bilan qabul qiladi va ularga javob berishga tayyor bo'ladi. Normal vahima quyidagi xususiyatlarga ega:

• Tezda o'tib ketadi: Normal vahima vaqtinchalik bo'lib, stressli vaziyat tugagandan keyin yo'qoladi.
• Vaziyatga moslashish: Bu javob muammolarni hal qilish uchun energiya va resurslarni safarbar qiladi. Masalan, imtihon oldidan paydo bo'ladigan vahima talabani yaxshiroq tayyorlanishga undaydi.
• Vaziyatga mos keladi: Tashvish vaziyatning tahdidi yoki murakkabligiga mos keladi va odamning kundalik faoliyatiga xalaqit bermaydi.
• Boshqarish: Odamlar o'z tashvishlarini boshqarish uchun turli strategiyalardan foydalanishadi, masalan, dam olish, ratsional fikrlash yoki jismoniy mashqlar qilish.

Nosog'lom Tashvish​

Nosog'lom tashvish esa, odatda, haddan tashqari, doimiy va kundalik hayotga salbiy ta'sir ko'rsatadi. Nosog'lom tashvishning asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat:

• Davomiyligi: Nosog'lom tashvish doimiy yoki sababsiz paydo bo'ladi. Odamlar doimiy ravishda tashvishli hissiyotlarni boshdan kechirishi mumkin.
• Haddan tashqari: Tashvish tahdid darajasiga nisbatan haddan tashqari bo'ladi va asossizdir. Bu esa katta stress va funktsional buzilishlarga olib keladi.
• Yordam bermaydi: Nosog'lom tashvish kundalik faoliyatga, ishga, o'qishga va shaxsiy munosabatlarga salbiy ta'sir ko'rsatadi. Bu odamni muayyan vaziyatlardan yoki joylardan qochishga majbur qiladi.
• Jismoniy simptomlar: Nosog'lom tashvish yurak urishi, terlash, titroq, nafas qisishi va bosh aylanishi kabi jismoniy simptomlar bilan birga keladi.

Normal va Nosog'lom Tashvishning Farqi​

• Intensivlik va davomiylik: Normal vahima ma'lum stressorlar javobida paydo bo'ladi va ular tugagandan keyin yo'qoladi. Nosog'lom tashvish esa doimiy va haddan tashqari bo'lib, tahdid mavjud bo'lmaganida ham davom etadi.
• Funktsiyaga ta'siri: Normal vahima vaqtinchalik qiyinchiliklar tug'diradi, lekin kundalik hayotga xalaqit bermaydi. Nosog'lom tashvish esa jiddiy funktsional buzilishlarga olib keladi va odamning kundalik hayotini buzadi.
• Jismoniy simptomlar: Normal va nosog'lom tashvish jismoniy simptomlar bilan birga kelishi mumkin, lekin nosog'lom tashvishning simptomlari ancha kuchli va doimiy bo'ladi, bu esa jismoniy va hissiy charchoqqa olib keladi.
• Boshqaruv: Normal vahima turli strategiyalar yordamida boshqariladi, masalan, jismoniy mashqlar yoki ratsional fikrlash. Nosog'lom tashvish esa odatda professional yordamni talab qiladi, shu jumladan psixoterapiya.

Xulosa​

Normal va nosog'lom tashvish o'rtasidagi farqni tushunish odamlarning o'zlarining hissiy holatini yaxshiroq boshqarishiga yordam beradi. Agar sizda nosog'lom tashvish belgilari mavjud bo'lsa, professional yordam olish kerak. Bu sizning hayotingiz sifatini oshirishga yordam beradi va kundalik vazifalarni bajarishda yordam beradi.

Yuqoridagi rasmda turli xil his-tuyg'ularni boshdan kechirayotgan o'zbek odamlarini ko'rishingiz mumkin. Bu sizning hissiyotlaringizni tushunishga va ular bilan qanday kurashishni o'rganishga yordam beradi.