Yigirma yil avval, psixologiya hali keng ommaga tarqalmagan va o‘z-o‘zini sevishga bir g‘ayrioddiy holat deb qaralgan davrlarda, egoizm jiddiy nuqson sifatida qabul qilingan va "egoist" so‘zi haqorat deb hisoblangan. Ammo vaqt o‘tishi bilan, "sog‘lom egoizm" tushunchasi oldingi o‘ringa chiqmoqda.Qiziqarli tomoni shundaki, qadimgi faylasuflar sog‘lom egoizm haqida allaqachon gapirib o‘tgan, ammo bu g‘oyani anglab yetish va qabul qilish uchun asrlar kerak bo‘ldi.
Sog‘lom egoizm tashqi shovqinni "o‘chirish" va o‘z ehtiyojlaringizga e'tibor qaratishga yordam beradi. Bu o‘z-o‘zini eshitishga, aslida nimani xohlashingizni tushunishga imkon beradi. Bu "nima" turli bo‘lishi mumkin: kimdir katta oilani xohlaydi, kimdir esa kariyerada muvaffaqiyatga erishishni orzu qiladi. Ammo har ikkala holatda bu normal holatdir.
O‘z ehtiyojlarini tushunadigan odam, o‘zini baxtli, ongli va to‘laqonli his qiladi va tashqi bosimlarga kamroq duchor bo‘ladi. Bundan tashqari, bunday odamlar o‘zlarini asosiy tayanch sifatida ko‘radilar, bu esa murakkab vaziyatlarni yengib o‘tishni osonlashtiradi.
Mas’uliyatni O‘rgatadi
Mas’uliyat kattalar hayotining ajralmas qismidir. O‘z ehtiyojlarini anglash va qabul qilish orqali inson o‘ziga javobgarlikni o‘rganadi, keyin esa boshqalarga javobgarlikni o‘z zimmasiga olishni o‘rganadi. Bu esa o‘z navbatida, insonni aniq mas’uliyat doirasida ishlashga o‘rgatadi: bolalar, qari ota-onalar, uy hayvonlari.
"Yo‘q" Deyishni O‘rgatadi
Atrofimizda ko‘plab "parazitlar" bor. Ular o‘z mas’uliyatlarini boshqalarga yuklash orqali energiya oladilar. Parazitlar bundan faqat yutadi, ammo "egasi" jismoniy va emotsional jihatdan charchaydi. Shuning uchun ratsional egoizmning muhim jihati – "yo‘q" deyishni bilishdir.
Yordam So‘rashni O‘rgatadi
Sog‘lom egoist o‘z holatini diqqat bilan kuzatib, o‘z imkoniyatlarini adekvat baholaydi. Hozir menga qiyin, o‘zim uddalay olmayapman – yordam so‘rayman. Bu normal holat, bunda uyat yoki qo‘rquv yo‘q.
Munozabatlarni Yangi Darajaga Ko‘taradi
Sog‘lom egoistlarning munosabatlari bir-biriga bog‘liq bo‘lmasdan yashash imkoniyati bor, lekin har kuni birga bo‘lishni tanlaydilar. Bu munosabatlar mustahkam, mahsuldor va baxtli bo‘lishi mumkin.
Zamonaviy psixologlar sog‘lom egoizmni qutqaruvchi halqa sifatida ko‘radilar. O‘zlarini va atrofdagilarni sevuvchi odamlar kamroq ruhiy muammolarga duch keladilar, qiyinchiliklarga adekvat reaksiya ko‘rsatadilar va yaxshilik va hurmat prinsiplari asosida harakat qiladilar. Bu esa dunyoni yaxshiroq tomonga o‘zgartirish imkoniyatini beradi.
Sog‘lom Egoizm Nima?
Avvalroq, egoizm o‘z manfaatlarini mutlaq ustun qo‘yish va boshqalarning ehtiyojlarini butunlay e'tiborsiz qoldirish sifatida ko‘rilgan. Biroq, sog‘lom yoki ratsional egoizm boshqa narsani anglatadi. Bu – o‘zingiz va atrofdagilar bilan uyg‘unlikda yashash san'ati, yaqinlaringizning manfaatlarini hisobga olish, ammo o‘z manfaatlaringizga urg‘u berishdir. Sog‘lom egoizm quyidagi tamoyillarga asoslanadi:- O‘zim xohlagan narsani olish uchun boshqalarga yordam berishim kerak.
- Mening manfaatlarim boshqalar, jamiyat manfaatlari bilan chambarchas bog‘liq.
- O‘z javobgarligimni o‘z zimamga olaman.
- O‘z tanamga g‘amxo‘rlik qilaman, uni jismoniy va hissiy charchoqqa olib kelmayman.
- Istagan narsamga erishaman, lekin boshqalarga o‘z maqsadlariga intilishlariga xalaqit qilmayman.
- Tanlovim bor. O‘zimga kerak bo‘lgan, foydali narsalarni qat’iy tanlayman va kuchimni sarflaydigan narsalardan voz kechaman.
Sog‘lom Egoizm Nima Beradi?
O‘zimizni Haqiqatan Nimani Xohlashimizni Anglashga Imkon BeradiSog‘lom egoizm tashqi shovqinni "o‘chirish" va o‘z ehtiyojlaringizga e'tibor qaratishga yordam beradi. Bu o‘z-o‘zini eshitishga, aslida nimani xohlashingizni tushunishga imkon beradi. Bu "nima" turli bo‘lishi mumkin: kimdir katta oilani xohlaydi, kimdir esa kariyerada muvaffaqiyatga erishishni orzu qiladi. Ammo har ikkala holatda bu normal holatdir.
O‘z ehtiyojlarini tushunadigan odam, o‘zini baxtli, ongli va to‘laqonli his qiladi va tashqi bosimlarga kamroq duchor bo‘ladi. Bundan tashqari, bunday odamlar o‘zlarini asosiy tayanch sifatida ko‘radilar, bu esa murakkab vaziyatlarni yengib o‘tishni osonlashtiradi.
Mas’uliyatni O‘rgatadi
Mas’uliyat kattalar hayotining ajralmas qismidir. O‘z ehtiyojlarini anglash va qabul qilish orqali inson o‘ziga javobgarlikni o‘rganadi, keyin esa boshqalarga javobgarlikni o‘z zimmasiga olishni o‘rganadi. Bu esa o‘z navbatida, insonni aniq mas’uliyat doirasida ishlashga o‘rgatadi: bolalar, qari ota-onalar, uy hayvonlari.
"Yo‘q" Deyishni O‘rgatadi
Atrofimizda ko‘plab "parazitlar" bor. Ular o‘z mas’uliyatlarini boshqalarga yuklash orqali energiya oladilar. Parazitlar bundan faqat yutadi, ammo "egasi" jismoniy va emotsional jihatdan charchaydi. Shuning uchun ratsional egoizmning muhim jihati – "yo‘q" deyishni bilishdir.
Yordam So‘rashni O‘rgatadi
Sog‘lom egoist o‘z holatini diqqat bilan kuzatib, o‘z imkoniyatlarini adekvat baholaydi. Hozir menga qiyin, o‘zim uddalay olmayapman – yordam so‘rayman. Bu normal holat, bunda uyat yoki qo‘rquv yo‘q.
Munozabatlarni Yangi Darajaga Ko‘taradi
Sog‘lom egoistlarning munosabatlari bir-biriga bog‘liq bo‘lmasdan yashash imkoniyati bor, lekin har kuni birga bo‘lishni tanlaydilar. Bu munosabatlar mustahkam, mahsuldor va baxtli bo‘lishi mumkin.
Zamonaviy psixologlar sog‘lom egoizmni qutqaruvchi halqa sifatida ko‘radilar. O‘zlarini va atrofdagilarni sevuvchi odamlar kamroq ruhiy muammolarga duch keladilar, qiyinchiliklarga adekvat reaksiya ko‘rsatadilar va yaxshilik va hurmat prinsiplari asosida harakat qiladilar. Bu esa dunyoni yaxshiroq tomonga o‘zgartirish imkoniyatini beradi.