ЕRTAKTERAPIYA: ERTAKLAR QANDAY QILIB MUAMMOLAR BILAN KURASHISHGA YORDAM BERADI

Ertaklar nafaqat bolalar uchun "uxlash" vositasi, balki samarali psixoterapiya usuli hamdir. Ular stressni yengishga, do'st topishga, yoshga oid krizislarni boshdan kechirishga yordam beradi. Ertaklar avloddan-avlodga hayotiy tajribani yetkazishning qadimdan ma'lum usulidir. Aslida, bu insonni qo'llab-quvvatlash va psixoterapiya shakllaridan biridir - o'ylab topilgan hikoyalar shaxsiy ichki nizolarni aniqlash va tuzatishga, ongsiz ravishda chuqur yashiringan qo'rquvlarni ko'rishga va qaysi muammo samarali tuzatishni talab qilayotganini tushunishga yordam beradi.

Qanday qilib ertakterapiya psixologik muammolarni hal qilishga va kattalar hayotiga ta'sir qiladi - bu maqolada amaliyotchi psixoterapevtlar bilan birgalikda o'rganamiz.

Ertakterapiya nima va u qanday ishlaydi?​

Bu psixoterapiya usuli bo'lib, u bolaga (va ko'pincha kattalarga) o'z muammosiga diqqatni qaratishga yordam beradi. Ertaklar yordamida terapiya psixologga xulq-atvorni tuzatishda tushunarli yo'nalishlarni beradi. Uning yordamida ijtimoiy ko'nikmalarni yaxshilash, qo'rquvlardan qutulish, travmatik voqealarni boshdan kechirish mumkin. Qanday ishlaydi?

Ertakda bolalikdagi hayotdan olingan muayyan vaziyat o'ynaladi. Fantastik hikoyaning qahramonlari har doim haqiqiy odamlardan olingan o'z xarakterlariga ega bo'ladi va muammolar va nizolar mantiqan hal qilinadi.

Ertakterapiya uydirma hikoyada yuz bergan voqealarni haqiqat bilan bog'laydi. Sehrli holatlar go'yoki haqiqiy hayotga ko'chiriladi.

Ertakka joylashtirilgan obrazlar va ma'nolar asta-sekin bolaning ongiga o'tadi. Va u yerda asta-sekin o'ziga xos hayotiy vaziyatlar banki shakllanadi, unda haqiqiy tajriba va ertaklardan olingan hayotiy saboqlar kiradi.

Bola hikoyada o'zining eng yaxshi versiyasini ko'radi, o'z qahramonidan adolatli, jasur, quvnoq bo'lishni, va eng muhimi - baxtli bo'lishni o'rganadi. Natijada ertaklar bolalar dunyoqarashini, qadriyatlar tizimini va maqsadlarni belgilash, qarorlar qabul qilish asoslarini shakllantirishda ishtirok etadi.

Qanday muammolarni hal qilishga yordam beradi ertakterapiya?​

Bu psixoterapiya usuli bolalar va kattalar uchun samarali. Bolalik davrida ertaklar tili bolaga muloqotdagi qiyinchiliklarni yengib o'tishga, o'z-o'zini baholashni oshirishga, qo'rquvlardan qutulishga, tajovuz darajasini kamaytirishga yordam beradi. Ertakterapiya, shuningdek, psixosomatik kasalliklarda ham foydalidir, u bolaning bolalar bog'chasiga borishni xohlamaslik sababini, maktabga borishdan qo'rqishini aniqlashga yordam beradi.

Kattalar ham ertaklarni tinglashni yaxshi ko'radilar. Bu nafaqat yaxshi uxlatish vositasi, balki o'zini yaxshiroq bilish, atrofdagilarga yangicha qarash, shaxslararo munosabatlarni qayta ko'rib chiqish imkoniyatidir.

Ertaklar bolalarga qanday yordam beradi?​

Muammolarni ko'rib chiqish asosida to'rtta terapevtik ertak guruhini ajratib ko'rsatish mumkin:

Muloqotdagi qiyinchiliklar
Bunday ertak hikoyalarida bosh qahramon (bola) bog'chada, maktabda, oilada, do'stlar orasida duch keladigan mojaroli vaziyatlar, tortishuvlar, xafagarchiliklar haqida hikoya qilinadi.

Krizislar
Bola o'sishning turli bosqichlarida o'zining yangi roliga o'rganishi kerak (masalan, bog'chada undan ko'proq mustaqillik kutiladi). Barcha krizisli holatlar ertakda o'ynaladi.

Kechirimsizliklar
O'ylab topilgan hikoyada bola o'zining komplekslarini, shubhalarini, ziddiyatlarini ochib beradi, dolzarb savolga javob izlaydi: "Nima noto'g'ri?"

Qo'rquvlar
Tashvish darajasi yuqori bo'lganida ertakterapiya bolaga nimadan qo'rqayotganini, uni nima qiynayotganini va energiyasini olib qo'yayotganini aniqlashga yordam beradi.

Qaysi yoshda ertakterapiya eng samarali?​

Aniq raqamlar yo'q - ertaklar barcha yoshdagi odamlar uchun foydalidir. Kattalar uchun ertakterapiya 12-13 yoshdan boshlanadi va katta qariyalikgacha davom etishi mumkin, agar bu odamga yordam bersa.

Hayotning turli bosqichlarida ertakterapiyaning turli turlari qo'llaniladi:

Vaziyatli. Bu usul inson muammoga duch kelganda - buling, yaqin odamning o'limi, xiyonat, zo'ravonlik, travma (jismoniy yoki psixologik) bilan eng samarali bo'ladi. Bunday holda, terapevt bo'lib o'tayotgan voqeaning ma'nosini ochib berishga va qiyin vaziyat bilan kurashishga yordam beradigan hikoyani tanlaydi.

Evolyutsion. Bunday ertakterapiya "men kimman?", "nimalarga qodirman?", "qanday qobiliyatlarim bor?" kabi savollarga javob beradi. Ertaklar apatiya xurujlari bilan kurashishga yordam beradi, qahramonning o'z-o'zini qadrlashini ko'rsatadi, u o'zini sevishga loyiq emas va foydasiz deb hisoblamasligi, munosabatlarni qurishdan qo'rqmasligi uchun.

Kuzatuv. Bunday ertakterapiya muhim, agar inson qiyin vaziyatda ertakterapevtga murojaat qilgan va bu yondashuv unga yordam bergan. Endi u bu usulga ishonadi va muammolar paydo bo'lganda yaxshi ertakda yordam va echimlarni izlaydi.

Muallif. Har bir inson ichida hayotiy vazifalarni hal qilishning ko'plab usullari bor, ammo ularni mustaqil ravishda topish qiyin. Bunday vosita sifatida inson o'zi yozgan mualliflik ertagi bo'lishi mumkin. Natijada muammo avval ertakda, keyin haqiqiy hayotda hal qilinadi.

Psixolog amaliyotida ertaklar​

Maslahat beruvchi psixologlar diagnostika va psixoterapiyada, mavjud muammolarni hal qilishda va to'g'ri xatti-harakatlar modelini mustahkamlashda ertak hikoyalaridan foydalanadilar.

Ertakterapiya davomida quyidagi amallar amalga oshiriladi:

• Ertak hikoyasini o'qish yoki qayta aytib berish;
• Allaqachon yozilgan terapevtik ertakni muhokama qilish;
• O'z hikoyasini o'ylab topish;
• Fantastik voqealar yoki qahramonlarni qayta yaratish - chizish, haykal qilish;
• Ertak motivlari asosida dramatik o'yin.

Bolaga terapevtik ertak yozish: ertakterapevtlardan ko'rsatmalar​

1. Oxiridan boshlang. Bu professional ssenariylar yordami - oxiridan boshlash. Hikoyaning qahramonlari qanday xulosalar va natijalarga kelishi kerakligini oddiygina o'ylab ko'ring.
2. Ertakni bolaga yaqinroq bo'lgan xarakterga, uning hayotidagi voqealarga mos ravishda yozing. Hikoya bola uchun maxsus yozilganida, u yaxshiroq qabul qilinadi va bolalar hissiyotlarini tushunishga yordam beradi.
3. Albatta baxtli yakun qiling. Bu asosiy shart. Bola qahramonlarning ismlarini va syujet chizig'ini unutishi mumkin, ammo ertakni o'qib bo'lgach, issiq his-tuyg'ular uzoq vaqt davomida u bilan qoladi.

Bolalar va kattalar uchun turli xil terapiya turlarini chuqur o'rganish Talentsy onlayn universiteti psixologiya bo'yicha ta'lim dasturlari doirasida olib boriladi. Bu yerda siz shaxsiy rivojlanish va o'z-o'zini rivojlantirish uchun, shuningdek, psixolog-maslahatchi sifatida professional faoliyatni boshlash uchun foydalanish mumkin bo'lgan psixologiya sohasida chuqur bilimlarni olish imkoniga ega bo'lasiz.