Autoagressiya o'z-o'ziga zarar yetkazishga qaratilgan xatti-harakatdir. Bu o'zini kesish, g'ematoma hosil qilish, zararli moddalardan foydalanish, o'z joniga qasd qilish urinishlari, xavfli haydash, hatto ba'zi hollarda ovqatlanish buzilishlari kabi holatlarda namoyon bo'lishi mumkin.
Autoagressiyaning Sabablari
Bunday xatti-harakatlar odatda o'smirlik yoshidan boshlanishi mumkin. Agar bunday xatti-harakatlar ma'lum natijaga olib keladigan bo'lsa - masalan, odam o'zini yengil his qilsa - bu xatti-harakat psixikada stress bilan kurashish usuli sifatida mustahkamlanadi. Bu, odatda, salbiy his-tuyg'ular bilan kurasha olmaslikning natijasidir.Autoagressiyaning Shakllari
Autoagressiya affekt holatida o'z-o'ziga jismoniy zarar yetkazish yoki aniq maqsadli - masalan, alkogol yoki narkotik moddalarni iste'mol qilish orqali namoyon bo'lishi mumkin. Shuningdek, bu chegara shaxsiyat buzilishi, shizofreniya, kompleks PTSR va boshqa kasalliklar belgisi bo'lishi mumkin.Autoagressiyaning Xavflari
Autoagressiya suiqasd xavfini oshiradigan marker bo'lib xizmat qilishi mumkin. Davomiy takrorlanuvchi xatti-harakatlar bilan bog'liq xavf oshadi. Ba'zi mutaxassislar bolalar orasida o'z-o'ziga zarar yetkazishni manipulyatsiya deb hisoblaydilar. Biroq, men bunga qat'iyan qarshiman. Birinchidan, bu bilan azob chekayotganlar odatda buni namoyish qilmaydi. Ikkinchidan, manipulyatsiya urinishlari e'tiborni jalb qilish usuli bo'lib, bu suiqasd xavfini inkor etmaydi.Yordam Qanday Berilishi Mumkin?
Agar farzandingiz yoki yaqin insoningizda bunday holatlarni sezsangiz, quyidagi choralarni ko'rishingiz kerak:- Panikaga Tushmang. Panika yordam bermaydi. Yordam bermoqchi bo'lsangiz, qanday og'ir bo'lmasin, xotirjam bo'lishingiz muhim.
- Ayblamang. Uni o'z xatti-harakati uchun ayblamang. Hozirgi holatida u o'zini yaxshi his qilmaydi va hozirda bunday harakat qilishdan boshqa chora ko'rmaydi.
- Hissiyotlar Haqida Suhbatlashing. Insonning his-tuyg'ulari haqida gapiring. Yaqin inson yoki ota-ona qo'llab-quvvatlashi muhim va og'ir vaziyatni engishga yordam beradi.
- Malakali Yordamni O'ylab Ko'ring. Avval psixiatr bilan maslahatlashish kerak. Keyin esa, psixologik yordam ko'rsatish, o'z-o'zini boshqarish usullarini topish, o'z-o'zini refleksiya qilish qobiliyatlarini rivojlantirish va sabablarni (odatda psixotravma) aniqlash ustida ishlash kerak.