Tashvish va o'ziga ishonchsizlik

Fosh bo'lishdan qo'rqish, bilim va ko'nikmalariga ishonchsizlik, past o'z-o'zini baholash - bularning barchasi samozvanchi sindromiga duch kelgan odamning his-tuyg'ularidir.

Bu atama nisbatan yaqinda, 1978 yilda paydo bo'lgan. Sindrom insonning yutuqlari va muvaffaqiyatlarini omad yoki sharoitlar natijasi deb o'ylashi bilan tavsiflanadi. Inson o'z qobiliyatlariga shubha qiladi va hali fosh qilinmagan yoki uning nohaqligi isbotlanmagan deb o'ylaydi, faqatgina unga hozircha omadi kelgan deb hisoblaydi.

Samozvanchi sindromiga chalingan odamlar aslida haqiqatdan ham nohaqlik qilyaptimi? Yo'q. Aksariyat hollarda bu sindrom muvaffaqiyatli, iste'dodli va qobiliyatli odamlar orasida namoyon bo'ladi. Ko'plab mashhur olimlar, biznesmenlar, yozuvchilar va boshqa madaniyat va ilm-fan arboblari bu yoqimsiz sindromdan aziyat chekkan.

O'zingizni tekshiring​

Samozvanchi sindromi ko'pincha bolalikda shakllanadi, lekin bugun biz sabab va kelib chiqishini muhokama qilmaymiz. Keling, muammoning xarakterli belgilari haqida gaplashamiz.

Quyidagi bayonotlarga qarang va sizga mos keladiganlarini belgilang:

1. Qilingan ish uchun maqtovni qabul qilish sizga qiyin.
2. O'zingizni atrofdagilar o'ylagandan ko'ra kamroq qobiliyatli va bilimi bor deb his qilasiz.
3. "Fosh bo'lishdan" qo'rqasiz.
4. Perfeksionizmni yaxshi bajarilgan ishning kaliti deb hisoblaysiz.
5. Muvaffaqiyatlaringiz va yutuqlaringizni omadga bog'laysiz.
6. Hamkasblaringiz sizdan ko'ra ko'proq mahoratli va tajribali deb his qilasiz.
7. Kasbiy fikr bildirayotganda "menimcha", "menimcha" va "mening fikrimcha" kabi iboralarni muntazam ishlatasiz.
8. Har qanday vaqtda hamkasblar, rahbarlar yoki mijozlarning umidlarini oqlamay qolishdan qo'rqasiz.
9. Mikromenajmentga moyilsiz, har bir mayda narsani nazorat qilishga harakat qilasiz.
10. Vazifalarni topshirish sizga qiyin. Agar topshirsangiz ham, ijrochining har bir qadamini nazorat qilasiz.
11. Ko'p ishlaysiz, vazifalarni mukammal bajarish uchun dam olishdan bosh tortasiz, hatto bu kerak bo'lmasa ham.
12. Siz egallab turgan lavozimga munosib emasdek his qilasiz.

Qancha ko'p belgi sizga mos kelsa, samozvanchi sindromi sizda shunchalik kuchli namoyon bo'ladi.

O'zingizga qanday yordam berish mumkin?​

Turli ma'lumotlarga ko'ra, intelektual mehnat bilan shug'ullanuvchi odamlarning 60-70% samozvanchi sindromidan aziyat chekadi. Nima uchun intelektual? Chunki yutuqlar aniq ko'rinmaydi. Masalan, sprinter sportchi o'z yugurish tezligiga shubha qilmaydi. U har safar qanday natijalarni ko'rsatishini biladi va ularni omad yoki tasodifga bog'lamaydi.

Samozvanchi sindromi xavfli emas. U kasalliklar ro'yxatida yo'q. Ammo, hayotni zaharlaydi. Nima qilish mumkin?

Tavsiyalar​

• Muammoni tan oling.
• Masalani batafsil o'rganing (boshqa muvaffaqiyatli odamlar samozvanchi sindromidan aziyat chekkanligi haqida ko'proq bilganingiz sari, o'z muammoingizni yengish oson bo'ladi).
• O'z yutuqlaringizni sezishni o'rganing, muvaffaqiyatlar va muvaffaqiyatsizliklar uchun mas'uliyatni o'z zimmangizga oling, barchasini tashqi sharoitlarga bog'lamang.
• O'zingizni maqtang va muvaffaqiyatlaringiz uchun rag'batlantiring.
• O'zingizni boshqalar bilan solishtirmang (hamkasblaringizdan nimalarni o'rganishingiz mumkinligini ko'ring, lekin biror narsada ulardan kamroq muvaffaqiyat qozongan bo'lsangiz, o'zingizni tanqid qilmang).
• Mukammallikka intilmasdan, faqat yaxshi bajarilgan ish bilan kifoyalaning.

Xulosa​

Eslab qoling, siz yolg'iz emassiz. Destruktiv fikrlar va ortiqcha o'z-o'zini tanqid qilishdan qochishga harakat qiling. Samozvanchi sindromi bilan kurashish mumkin va bu sizni haqiqiy yutuqlaringizni ko'rishga yordam beradi.